CDLI RIAI 001c (Behistun Elamite) (P429858)

Official or display Wall slab excavated in Uncertain (mod. Behistun), dated to the Achaemenid (547-331 BC) period and now kept in Behistun, Kermanshah Province, Iran

Metadata / catalogue

Flat catalogue

As CSV As TSV

Expanded catalogue

As JSON

Linked catalogue

As TTL As JSON-LD As RDF/JSON As RDF/XML

Text / annotations

Text data

As ATF As JTF

Linked annotations

As TTL As JSON-LD As RDF/JSON As RDF/XML

Related publications

As CSV As BibTeX

Chemical Data

Seal Chemistry

As CSV

Museum Collection(s)

Behistun, Kermanshah Province, Iran

Museum Number

Behistun Elamite (in situ)

Period

Achaemenid (547-331 BC)

Provenience

uncertain (mod. Behistun)

Artifact Type

Wall slab

Material(s)

Stone

Genre / Subgenre(s)

Official or display

Language(s)

Akkadian, Elamite, Persian

Measurements

-

object relief
surface a
1. {disz}u2 {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ ir-sza2-ir-ra _{disz}lugal_ {disz}lugal-ip-in-na _{disz}lugal_ {asz}par2-szipx(ESZ)-ik-ka4 _{disz}lugal_ {disz}da-a-u2-isz#-pe3-na {disz}mi-isz-da-asz2-ba sza2-ak-ri {disz}ir-sza2-ma {disz}ru-uh-hu-sza2-ak-ri {disz}ha-ka4-man-nu-szi-ia
 en: I (am) Darius, the great king, king of kings, king in Persia, king of nations, Hystaspes’ son, Arsames’ grandson, an Achaemenid.
 fa: من داریوش شاه بزرگ، شاه شاهان، شاه در(سرزمین) پارسـیان، شاه سرزمین ها، پسر ویشتاسپَ ، نوه اَرشامَ ، هَخامَنِشی
2. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri {disz}u2 {disz}at-ta2-ta2 {disz}mi-isz-da-asz2-ba a-ak {disz}mi-isz-da-asz2-ba {disz}at-te-ri {disz}ir-sza2-u2-ma a-[ak] {disz}ir-sza2-u2-ma {disz}at-te-ri {disz}har-ri-ia-ra-um-na a-ak {disz}har-ri-ia-ra-um-na {disz}at-te-ri {disz}zi2-isz-pi-isz a-ak {disz}zi2-[isz-pi]-isz [{disz}]at-te-ri {disz}ha ak-ka4-man-nu-isz
 en: And Darius the king says: My father (was) Hystaspes, and Hystaspes’ father (was) Arsames, and Arsames’ father (was) Ariaramnes, and Ariaramnes’ father (was) Teispes, and Teispes’ father (was) Achaemenes.
 fa: و داریـوش پادشـاه می گویـد: من پدرم ویشـتاسپَ و ویشتاسپَ پدرش اَرشامَ و اَرشامَ پـدرش آریارَمنَا و آریــارَمنَا پدرش چیش پیـش و چیش پیـش پدرش هَخامَنِش
3. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri hu-uh-pe3 in-tuk-ki-me {disz}nu-ku _{disz}numun-mesz_ {disz}ha-ak-[ka4-man-nu]-szi-ia ti-ri-ma-nu-un sza2-asz2-sza2-ta2 ka4-[ra]-ta2-la-ri sza2-lu-u2-ut a-ak sza2-asz2-sza2-ta2 ka4-ra-ta2-la-ri _{disz}numun-mesz_ {disz}nu-ka4-mi [{disz}lugal-ip]
 en: And Darius the king says: For that reason we call (our) family Achaemenids. From long ago (we) have been noble and from long ago our family has been kings.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: از آن روی ما خود را خاندان هَخامَنِشی می گوییم، از دیرباز نژاده بودیم و از دیرباز خاندانمان شاهان (بودند) .
4. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-[u]-isz _{disz}lugal_ na-an-ri 8(disz) {disz}lugal-ip _{disz}numun-mesz_ {disz}u2-ni-na ap-pu-ka4 {disz}lugal-me mar-ri-isz {disz}u2 9(disz)-u2-[me-ma {disz}lugal-me] hu-ut-ta2 sza2-ma-ak-mar {disz}nu-ku {disz}lugal-ip-u2-ut
 en: And Darius the king says: 8 kings in my family held kingship before me. I held the 9th kingship. One after the other, we were kings.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: 8 شاه از خاندان من پیشتر پادشاهی گرفتند، من نهمین پادشاهی ساختم، پی در پی؟ ما پادشاهان بودیم.
5. a-ak {disz}dar-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri za-u-m-in [{dingir}u]-ra-[masz-da-na] {disz#}lugal#-me {disz}u2 hu-ut-ta2 {dingir}u-ra-masz-da {disz}lugal-me {disz}u2 du-nu-isz
 en: And Darius the king says: (By) the intercession of Ahuramazda, I exercised kingship. Ahuramazda gave me the kingship.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: به نیروی اَهورَمَزدا من پادشاهی ساختم (پادشاه هستم)؛ اَهورَمَزدا مرا پادشاهی بخشید .
6. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri {disz}da-[a]-ia-[u-isz hi ap-pa] {disz}u2-ni-na ti-ri-isz-ti za-u-mi-in {dingir}u-ra-masz-da-na {disz}u2 {disz}lugal-me ap-pi-ni hu-ut-ta2 {disz}par2-szipx(ESZ) a-ak {disz}ha-tam-tup [a-ak {disz}ba-bi3-li]-ip# a-ak {disz}asz2 szu-ra-ip a-[ak {asz}ar]-ba-ia-ip a-ak {disz}mu-iz-za-ri-ia-ip a-ak _{disz}an-kam-mesz_-ip a-ak [{disz}isz-par2-da-pe3 a]-ak {disz}i-ia-u-na-ip a-ak {disz}ma-da-pe3 a-ak {disz}har-mi-nu-ia-ip a-ak {disz}ka4-at-ba-du-kasz-pe3 a-ak {disz}par2-tu-ma-ip# [a-ak {disz}sir-ra]-in-kasz-pe3 a-ak {disz}ha-ri-i-ia-ip# [a]-ak {disz}ma-rasz2-mi-ia-ip a-ak {disz}ba-ak-szi-isz a-ak {disz}su-ug-dasz-pe3 a-ak [{disz}par2-ru-ba-ra-e]-sa-na a-ak {disz}sza2-ak-ka4-pe3 a-ak [{disz}]sa-ad-da-ku-isz a-ak {disz}har-ra-u-ma-ti-isz a-ak {disz}ma-ak-ka4 PAP ir tar-tin [2(u) 3(disz) {disz}da-a-ia-u]-isz
 en: And Darius the king says: These (are) the nations who called (themselves) mine (and by) the intercession of Ahuramazda, I established (my) kingship over them: The Persians and the Elamites and the Babylonians and the Assyrians and the Arabians and the Egyptians and the Sea-People and the Sardians and the Ionians and the Medes and the Armenians and the Cappadocians and the Parthians and the Drangians and the Areians and the Chorasmians and Bactria and the Sogdians and Parauparisana(?) and the Scythians and Sattagydia and Arachosia and Maka, a grand(?) total (of) 23 nations.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: این (است) سرزمین هایی که خود را از آنِ من گفتند، به نیروی اَهورَمَزدا من پادشاهی بر اینان ساختم (پادشاه اینان هستم): پـارسیان و ایلامیان و بابلیان و آشـوریان و عرب ها و مصریان و (مردم) دریا و سپَردَیان و یَئـونَیان و مادها و اَرمَنیـان و کاپادوکیه ها و پارتیان و زَرَنکیان و هَراتیان و خوارزمیـان و باخـتریان و سُغدیان و پَرَاوپَری؟ سَنَ و سَکَایان و ثَتَگوشیان و هَرَ اووَتیشیان و مَکَیان ، بر روی هم 23 سرزمین.
7. a-ak {dingir}da-ri-ia-[ma-u]-isz [{disz}]lugal# na-an-ri {disz}da-a-ia-u-isz hi ap-pa {disz}u2-ni-na ti-ri-isz-ti za-u-mi-in [{dingir}u-ra-masz-da-na] _tasz#_ li-pa2-me {disz}u2-ni-na hu-ut-ta2-uh# [ba-zi]-isz {disz}u2-ni-na ku-ti-isz ap-pa {disz}u2 [...] ap ti-ri-ia {dingir}szi-ut-ma-na {dingir}na-an-ma-na hu-uh#-pe3 hu-ut-ta2-isz
 en: And Darius the king says: These nations who call (themselves) mine, (by) the intercession of Ahuramazda, performed service unto me, brought me tribute, (and) whatever I commanded, night and day, they accomplished.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: این سرزمین ها که خود را از آنِ من گفتند، به نیروی اَهورَمَزدا بندگی من ساختند، مرا باج آوردند، آنچه من به اینان گفتم شب (و) روز آن را انجام دادند.
8. a-ak {disz}da-ri#-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri {disz}da-a-ia-u-isz hi ha-ti-ma _{disz}ruh-mesz_-ir-ra [ak-ka4 kan2?-na?-isz?] hu#-pir2-ri ir ku uk-ti ak-[ka4 ...] hu-pir2-ri szil-la-ka4 mi-ul-e ha-pi za-u-mi-in {dingir}u-ra-masz-da-na [da-at-tam ap-pa {disz}u2]-ni-na {disz}da-a-ia-u-isz hi ha-ti ku-uk-ta2-ak ap-pa an-ka4 {disz}u2-ik-ki-mar ap ti-ri-ik-ka4 hu-uh-pe3 hu-ut-[ta2-isz]
 en: And Darius the king says: Throughout these nations, the man who(?) was(?) …, him (I) upheld; whoever injured, him greatly (I) investigated. (By) the intercession of Ahuramazda, my law was upheld throughout these nations; whatever I commanded, that they accomplished.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: در سراسر این سرزمین ها مردی که(؟) ... بود او را پاس داشـتم، او که آسیب رسان (بود) او را به سختی بازجـویی کردم به نیروی اَهورَمَـزدا دادِ (قانـون) من در سراسر این سرزمین ها پاس داشته شد؛ آنچنانکه از من به آنها گفته شد آن را انجام دادند.
9. [a]-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ [na]-an-ri {dingir}u-ra-masz-da hi lugal-me {disz}u2 du-nu-isz a-ak {dingir}u-ra-masz-da pi-ik-[ti {disz}u2 ta2-isz ku-isz {disz}]u2 {disz}lugal-me hi-pe3-la a-ak za-u-mi-in [{dingir}u]-ra-masz-da-na {disz}u2 {disz}lugal-me mar-ri-ia
 en: And Darius the king says: Ahuramazda gave me this kingship and Ahuramazda sent me aid, until I strengthened this kingship, and (by) the intercession of Ahuramazda, I held kingship.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: اَهورَمَزدا مرا این پادشاهی بخشید و اَهورَمَزدا مرا یاری فرستاد تا من این پادشاهی را نیرومند ساختم و به نیروی اَهورَمَزدا من پادشاهی گرفتم.
10. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-[isz _{disz}lugal_ na-an-ri] hi ap-pa {disz}u2 hu-ut-ta2 [za-u-mi-in {dingir}u-ra-masz]-da-na me-ni sa-ap ap-pa _{disz}lugal_ me du-ma {disz}kan2-bu-zi2-ia hi-[sze {disz}ku-rasz2 {disz}sza2-ak-ri _{disz}numun-mesz_] {disz}nu?-man?-ma? nu-ka4-mi hu-pir2!-[ri ...] la-ta2 {disz}lugal-me mar-ri-isz {disz}kan2-bu-zi2-ia hu-pir2-ri {disz}i-gi-ri [{disz}bir3-ti-ia hi-sze] tasz-ta2-ma a-ak {munus}am-ma! at-ta2 [...]-pu a-ak {disz}kan2-bu-zi2-ia hu-pir2-ri {disz}bir3-ti-ia ir hal-pi-isz sa#-[ap {disz}kan2-bu-zi2]-ia {disz}bir3-ti-ia ir hal-pi-isz {disz}tasz-[szu]-ip2 in-ni tur-na-isz ap-pa {disz}bir3-ti-ia hal-pi-ka4 me-ni {disz}kan2-bu-zi2-ia {disz}mu-iz-za-[ri-ia-ip-ik]-ki pa-ri-isz me-ni {disz}tasz-szu-[ip2] ha-[ri-ik]-ka4-isz ku-ut-ta2 ti-ut-ki-me {disz}da-a-ia-u-isz ha-ti-ma ir-sze-ik-ki [ku-ut-ta2] {disz}par2-szipx(ESZ)-ik-ki ku-ut-ta2 {disz}ma-[da]-pe3-ik-ki a-ak ku-ut-ta2 {disz}da-a-ia-u-isz ap-pa da-a-e ha-ti-ma a-ak [me-ni {disz}ru-uh ki]-ir {disz}ma-ku-isz {disz}kam-ma-ad-da hi-sze hu-pir2-ri {asz}na-asz2-e#-[ir-ma] _{asz}kur-mesz_ {asz}ha-rak-ka4-tar-ri-isz hi-sze ha-mi i-[ma-ka4 1(u) 4(disz) {dingir}na-an _{dingir}iti]-mesz_ {dingir}mi-kan2-na-isz-na pi-ir-ka4 hi [zi2]-la i-ma-ka4 hu-pir2-ri {disz}tasz-szu-ip2 {disz}ap ir ti-tuk-ka4 na-an-ri {disz}u2 {disz}bir3-ti-[ia {disz}ku-rasz2 sza2-ak-ri] {disz}kan2-bu-zi2-ia {disz}i-gi-[ri] ma-ra me-ni {disz}tasz-szu-ip2 mar-ri-ta2 {disz}kan2-bu-zi2-ia-ik-ki-mar pe3-ip-[ti-ip-pa2 hu-pir2-ri]-ik-ki pa-ri-isz ku-ut-ta2 {disz}par2-szipx(ESZ) a-ak ku-ut-ta3 {disz}ma-da-pe3 a-ak ku-ut-ta2 {disz}da-a-ia-u-isz ap-pa da-[a-e ...] {disz}lugal-me hu-pir2-ri mar-ri-isz 9(disz) {dingir}na-an _{dingir}iti-mesz_ {dingir}kar-ma-bat-tasz-na pi-ir-ka4 hi zi2-la {disz}kan2-bu-zi2-ia ir [pe3-ip-ti-ip a]-ak me-ni {disz}kan2-bu-zi2-ia hal-pi [du-hi]-e-ma hal-pi-ik
 en: And Darius the king says: This is what I did (by) the intercession of Ahuramazda, after (I) received the kingship. Cambyses by name, Cyrus’ son, of our family, formerly(?) held kingship. That Cambyses, his brother was Smerdis by name, and (Cambyses from) mother (and) father was together with him and that Cambyses killed Smerdis. When Cambyses killed Smerdis the people didn’t know that Smerdis was dead. Then Cambyses went to Egypt. Then the people caused destruction; furthermore, the lies grew throughout the nations, both in Persia and in Media, and throughout other nations. And then, a man, a Magus Gaumata by name, he, from Naširma, a mountain, Harakkatarriš by name, from there 14 days of month Mikannaš had passed, thus (he) rose up. He lied to the people: I am Smerdis, Cyrus the son, Cambyses the brother. Then all the people rebelled against Cambyses and went (over) to him, both the Persians and the Medes and the other nations and(?) he held kingship. 9 days of month Karmabataš had passed, thus (the kingship) was seized(?) from Cambyses. And then Cambyses died of natural causes.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: این (است) آنچه من به نیروی اَهورَمَزدا انجام دادم پس از آنکه پادشـاهی ستاندم؛ کَمبـوجِـیَه نـــام پــسر کـوروش از خاندان ما، او پیشتر اینجا پادشاهی گرفت. آن کَمبوجِیَه برادرش بَردِیَـا نام و (از) مادر (و) پدر همراه او بود و آن کَمبوجِیَه بَردِیَـا را کشت. هنگامیکه کَمبِوجیَه بَردِیَـا را کشت، مردم ندانستند که بَردِیَـا کشته شده سپس کَمبوجِیَه به (سرزمین) مصریان رفت؛ سپس مردم ویرانگری کردند و دروغ در سراسر سـرزمین ها بسـیار شد ، هـم در (سرزمین) پارسـیان، هـم در (سـرزمین) مادها و هـم در سـراسر سرزمین های دیـگر و سـپس یـک مـرد مُغ، گَئوماتَ نام، او از َنشیرمَ کـوه َارَکَـدریـش نــام از آنجـا 14(؟) روز(؟) از مـاه وِیَخنَ گذشـته آنگاه برخاسـت. او به مردم، به اینان دروغگو شد (و) گفت : من بَردِیَـا پسر کوروش برادر کَمبوجِیَه (هستم) . سپس مردم همه از کَمبوجِیَه نافرمان شدند و سوی او رفتند، هم پارسیان، هم مادها و هم سرزمین های دیگر و او پادشاهی گرفت، 9 روز از ماه گَرمَ پَدَ گذشته آنگاه کَمبوجِیَه، از او (پادشاهی) گرفته شد(؟) و سپس کَمبوجِیَه در مرگ خودش مُرد.
11. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri {disz}lugal-me [hu-pe3 ap]-pa {disz}kam-ma-ad-[da ak]-ka4 {disz}ma-[ku]-isz {disz}kan2-bu-zi2-ia e-mi du-isz-ti {disz}lugal-me am-min2-nu ka4-ra-ta2-la-ri [_{disz}numun-mesz_ {disz}nu]-ka4-mi TASZ me-ni {disz}kam-ma-ad-da ak-ka4 {disz}ma-ku-isz {disz}kan2-bu-zi2-ia e-mi du-isz ku-ut-ta2 {disz}par2-szipx(ESZ) a-ak ku-[ut-ta2 {disz}ma]-da-pe3 a-ak ku-ut-ta2 {disz}da-a-ia-[u]-isz ap-pa da-a-e hu-pir2-ri e-mi du-sza2 du-man-e hu-ut-tasz {disz}lugal-me [hu-pi-pe2-na? mar]-ri-isz
 en: And Darius the king says: This kingship that Gaumata the Magus took away from Cambyses, this kingship for a long time belonged to our family. Accordingly, Gaumata the Magus took it away from Cambyses, both the Persians and the Medes and the other nations, he took them away from him and made (them) his possessions. He held kingship.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: این پادشاهی که گَئوماتَ مُغ از کَمبوجیَه ستانده بود، این پادشاهی برای زمانی دراز از آنِ خاندان ما بود. پس گَئوماتَ مُغ از کَمبوجیَه ستاند، هم پارسیان و هم مادها و هم سرزمین های دیگر را از او ستاند و در تصرفش ساخت، پادشاهی را او گرفت.
12. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri _{disz}ruh-mesz_-ir-ra in-na sza3-ri ir ni [ak?-ka4?-ri? in-ni {disz}]par2-szir8-ra in-ni {disz}ma-da a-ak in-ni _{disz}numun-mesz_ {disz}nu-ka4-mi ak-ka4 {disz}kam-ma-ad-da {disz}ma-ku-isz {disz}lugal-me e-mi [du-isz ... {disz}]tasz-szu-ip2 [...]-ka4 ir ip-szi-isz {disz}tasz-szu-ip2 ir-sze-ik-ki hal-pi-isz {disz}ak-ka4-pe3 sza2-asz2-sza2 {disz}bir3-ti-ia ir tur-na-isz-ti hu-pe3 [in-tuk-ki-um-me {disz}]tasz-szu-ip2 ir-sze-ik-ki hal-pi-isz [a]-nu {disz}u2 ir tur-na-um-pi ap-pa {disz}u2 in-ni {disz}bir3-ti-ia ak-ka4 {disz}ku-rasz2 {disz}sza2-ak-ri a-ak {disz}ak-ka4-ri asz2-ki {disz}kam-ma-ad-da {disz}ma-ku-isz tu-pa2-ka4 in-ni li-ul-ma-ak ku-isz {disz}u2 szi-in-nu-gi-ut [me-ni {disz}u2 {dingir}u]-ra-masz-da pat2-ti-ia-man-ia-a {dingir}u-ra-masz-da pi-ik-ti {disz}u2 ta2-isz za-u-mi-in {dingir}u-ra-masz-da-na 1(u) {dingir}na-an [_{dingir}iti-mesz_ {dingir}]ba-gi-ia-ti-isz-na pi-ir-ka4 hi zi2-la _{disz}ruh-mesz_ ha#-ri-ki-ip i-ta2-ka4 {disz}u2 {disz}kam-ma-ad-da ak-ka4 {disz}ma-[ku-isz ir] hal-pi-ia ku-ut-ta2 _{disz}ruh-mesz_ ap-pa ha-tar-ri-man-nu da-[mi] hu-pa-ip-pi i-ta2-ka4 {asz}hu-ma-nu-isz {asz}szi-ik-ki-u2-ma-ti-isz hi-sze {asz}nu-isz-sza2-ia hi-sze {asz}da-a-ia-u2-isz {disz}ma#-da-pe3-ik-ki ha-mi ir hal-pi-ia {disz}lugal-me {disz}u2 e-mi du-[ma za-u]-mi-in {dingir}u-ra-masz-da-na {disz}u2 {disz}lugal-me hu-ut-ta2 {dingir}u-[ra]-masz-da {disz}lugal-me {disz}u2 du-ni-isz
 en: And Darius the king says: There was no man, no-one(?), not a Persian or a Mede or (anyone) from our family, who received the kingship from Gaumata the Magus. The people greatly feared him. (He) slaughtered the people, (those) who formerly knew Smerdis. For that reason (he) slaughtered the people: lest (they) know me that I am not Smerdis, Cyrus, his son and no-one (with) anything related to Gaumata Magus came forth, until I came. After that I prayed to Ahuramazda. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, 10 days of month Bakeyatiš had passed, thus with a few men I killed Gaumata Magus and his accompanying men, his foremost followers, in a fortress, Shikkaumatiš by name, (in) Nušaya by name, a district in Media, there I killed him and I took away his kingship. (By) the intercession of Ahuramazda, I held kingship. Ahuramazda gave me the kingship.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: مردی نبود ، نه هیچکس، نه پارسی، نه مادی و نه (از) خاندان ما که پادشاهی را از گَئوماتَ مُغ ستانَد ، مردم بسیار از او هراس داشتند. مردم را بسیار کشت، آنها که پیشتر بَردیَا را شناخته بودند؛ از آن روی مردم را بسیار کشت (که) مبادا مرا بشناسند که من بَردیَا پسر کوروش نیستم و (برای) کسی چیزی درباره گَئوماتَ مغ گزارش نشد تا هنگامیکه من آمدم. پس من اَهورَمَزدا را نیایش کردم. اَهورَمَزدا مرا یاری فرستاد. به نیروی اَهورَمَزدا 10 روز از ماه باغَ یادی گذشـته آنگاه هـمراه مـردان اندک، من گَئـوماتَ مغ را کشـتم و هم مردان برجسته ترین پیروان هوادار همراهش؛ در دژ سیکیَه اووَتیش نام در نیسایَه نام، ناحیه ای در(سرزمین) مادها، آنجا او را کشتم و پادشاهی را از او ستاندم؛ به نیروی اَهورَمَزدا من پادشاهی ساختم، اَهورَمَزدا مرا پادشاهی داد.
13. a-ak {disz}da-[ri-ia-ma-u-isz {disz}]lugal na-an-ri {disz}lugal-me ap-pa _{disz}numun-mesz_ [{disz}nu]-ka4-mi-ik-[ki]-mar ku-ut-ka4-la-ir-rak-ki hu-pe3 {disz}u2 tin-gi-ia {disz}u2 [{asz}ka4-te-ma zik-ki]-ta2 sa-ap ap-pa an-ka4 ap-pu-ka4-ta2 hi zi2-la [hu-ut-ta2] {disz}u2 {dingir}zi2-ia-an {dingir}na-ap-pan-na hu-ut-ta2 ap-pa {disz}[kam-ma-ad-da] ak-ka4 {disz}ma-ku-isz [sa]-ri-isz-ta2 a-ak {disz}u2 {disz}[tasz]-szu-ip2-na lu-UR a-ak asz2 a-ak {disz}kur-tasz a-ak [{asz}u2-el-ma-an-nu?]-ip#-ma ap pi-li-ia ap-pa {disz}kam-ma-ad-da ak-[ka4] {disz}ma-ku-isz e-ma ap du-isz-ta2 a-ak {disz}u2 {disz}tasz-szu-[ip2 {asz}ka4-te-ma zik]-ki-ta2 ku-ut-ta2 {disz}par2-szipx(ESZ) a-ak ku-ut-ta2 {disz}ma-da-pe3 a-ak ku-ut-ta2 {disz}da-a-ia-u2-isz ap-pa da-[a-e mar-ri]-ta2# hi zi2-la sa-ap ap-pa an-ka4 ap-pu-ka4-ta2 {disz}u2 ap-pa ku-ut-ka4-la-ir-rak-ki hu-pe3 tin-gi-ia za-u-mi-[in {dingir}u-ra-masz]-da-na hi {disz}u2 hu-ut-ta2 {disz}u2 ba-li-ik-me za-[um]-ma ku-isz _{asz}ul-hi-mesz_ {disz}nu-ka4-mi {asz}ka4-te-ma zik-ki#-ta2# [hi zi2-la sa]-ap ap-pu-ka4-ta2 a-ak {disz}u2 ba-li-ik-me za-[um-ma ... za]-u-mi-in {dingir}u-ra-masz-da-na ap-pa {disz}kam-ma-ad-da ak-[ka4 {disz}ma-ku]-isz _{asz}ul-hi-mesz_ {disz}nu-ka4-mi in-ni ku-ut-kal3!-ir-ra# [...]
 en: And Darius the king says: The kingship that had been taken away from our family, that I brought back and I set in its place as it was formerly. Accordingly, and(?) I made the temple(s) of the gods that Gaumata the Magus had destroyed, and I restored to the people, to them, pasture lands(?) and herds and workers and the houses, as seized(?) (by people) that Gaumata the Magus had taken away from them, and I place the people in their places, both the Persians and the Medes and the other nations, and(?) accordingly as it was formerly. I, what had been taken away, that brought back. (By) the intercession of Ahuramazda, this I made. I exerted effort until (I) restored our house as it was formerly and I exerted effort, (by) the intercession of Ahuramazda, that Gaumata the Magus hadn’t taken away our house.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: پادشاهی که از خاندانِ ما بیرون برده شده بود، آن را من باز پس فرستادم و من در جـایگاهش پایدار ساختم چنانچه پیشتر (بـود)؛ این چنین: و من پرستشگاه(های) خدا(یان) را ساختم که گَئوماتَ مغ ویران کرده بود و من مرغزار و گله و کارگران مردم و خانه های گرفته شده (به دست مردم)(؟) را به اینان بازگرداندم که گَئوماتَ مغ از اینان ستانده بود و من مردم را در جایگاهش پایدار کردم، هم پارسیان و هم مادها و هم سرزمین های دیگر، هم(؟) آنگاه آنچنانکه پیش از این (بود)؛ من آنچه بیرون برده شده بود، آن را باز پس فرستادم و به نیروی اَهورَمَزدا این را من انجام دادم؛ من نیرو به کار بردم تا خانه (شاهی) ما را در جایگاهش پایدار ساختم؛ آنگاه آنچنانکه پیش از این (بود) و من نیرو به کار بردم با کوشش اَهورَمَزدا آنچنانکه گَئوماتَ مغ خانه (شاهی) ما را (دیگر) بیرون نبرده بود.
14. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri hi ap-pa {disz}[u2-ik-ki-mar] hu-ut-ta2-ak sa-ap ap-pa an-ka4 ap-pu-ka4 {disz}lugal-me mar-ri-ia
 en: This is what was accomplished by me as formerly (I) held kingship.
 fa: : و داریوش پادشاه می گوید: این (است) آنچه به دست من انجام شد پس از آنکه پادشاهی را گرفتم.
15. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri sa-ap {disz}kam-ma-ad-da ak-ka4 {disz}ma-ku-isz {disz}u2 hal-pi-ia me-ni {asz}ha-isz-szi-na hi-sze {disz}ha-tam-tur-ra {disz}uk-ba-[tar]-ra-an-ma {disz}sza2-ak-ri hu-pir2-ri {disz}ha-tam-tup-ik-ki i-ma-ka4 na-an-ri {disz}lugal-me {disz}ha-tam-tup-pe3 {disz}u2 hu-ut-ta2 ma-ra [me]-ni {disz}ha-tam-ti-ip {disz}u2-ik-ki-mar pe3-ip-ti-ip-pa3 [{disz}]ha-isz-szi-na hu-pir2-ri-ik-ka4 pa-ri-isz me-ni {disz}lugal-[me] hu-pir2-ri {disz}ha-tam-ti-ip-na hu-ut-tasz a-ak ku-ut-ta2 {disz}ru-uh ki-ir {disz}nu-ti-ut-be-ul hi-sze {disz}ba-bi3-li-ir-ra {disz}ha-a-na-a-ra {disz}sza2 ak-ri [hu]-pir2-ri {asz}ba-bi3-li i-ma-ka4 {disz}tasz-szu-ip2-pe2 hi zi2-la ap-pi ir ti-tuk-ka4 na-an-ri {disz}u2 {disz}nab-ku-tur-ru-sir _dumu_ nab-bu-ni-da-na [me]-ni {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}ba-bi3-li-ip mar-ri-ta2 {disz}nu-ti-ut-[be]-ul hu-pir2-ri-ik-ki pa-ri-isz me-ni {disz}ba-bi3-li-ip pe3-ip-ti-ip {disz}lugal-me ap-pa {disz}ba-bi3-li-ip-pe3 hu-pir2-ri mar-ri-isz
 en: And Darius the king says: When I killed Gaumata the Magus, then Hašina by name, an Elamite, Ukbatarranma, his son, rose up in the Elamites’ (land and he) said: I held kingship of the Elamites. Then the Elamites rebelled against me and went (over) to that Hašina. Then he held kingship of the Elamites and both, one man Nidintu-Bēl by name, a Babylonian, Ḫanara, his son, he rose up in Babylon and (to) the people, thus, to them lied (and) said: I (am) Nebuchadnezzar, son of Nabonidus. Then all the Babylonian people went (over) to that Nidintu-Bēl. Then the Babylonians rebelled. He held kingship of the Babylonians.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: هنگامیکه گَئوماتَ مغ را من کشتم، پس آثرینَ نام ایلامی پسر اوپَدَرَمَ ، او در (سرزمین) ایلامیان برخاست (و) گفت: پادشاهی ایلامیان من ساختم (من در ایلام پادشاه هستم). سپس ایلامیان از من نافرمان شدند و به سوی آن آثرینَ رفتند؛ پس پادشاهی را او بر ایلامیان ساخت (او پادشاه شد در ایلام) و افزون بر آن، یک مرد نیدینتوبل نام، بابلی پسر اَنیری، او در بابل برخاست و مردم را آنگاه به اینان دروغگو شد (و) گفت: من نَبوکودوری اوصور پسر نَبونَئید (هستم)؛ پس مردم بابلیان همگی به سوی آن نیدینتوبل رفتند؛ سپس بابلیان نافرمان شدند، پادشاهی آن بابلیان را او گرفت.
16. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri me-ni {disz}u2 {disz}hu-ut-lak ha-tam-tup-ik-ki tin-gi-ia {disz}ha-isz-szi-na hu-pir2-ri mar-ri-ka4 rap2-pa2-ka {disz}u2 ik-ki tin-gi-ik me-ni {disz}u2 ir hal-pi
 en: And Darius the king says: Then I sent a messenger to Elam that Hašina was seized and in shackles (he) was brought back to me. Then I killed him.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: پس من پیک به (سرزمین) ایلامیان فرستادم و آن آثرینَ گرفته شده بسته نزد من فرستاده شد؛ سپس من او را کشتم.
17. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri me-ni {disz}u2 {disz}ba-bi3-li pa-ri-ia {disz}nu-ti-ut-be-ul hu-pir2-ri-ik-ka ak-ka4 na-an-ri {disz}u2 {disz}nab-ku-tur-ru-sir {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}nu-ti-ut-be-ul hu-pir2-ri-na _{asz}a-mesz_ {asz}ti-ig-ra hi-sze ha-mi pe3-sa-ip-ti {asz}ti-ig-ra {asz}sza3-ri-ut mar-ri-isz ku-ut-ta2 _{asz}a-mesz_ [ha]-ah _{asz}gesz-ma2-mesz_-na me-ni {disz}u2 {disz}tasz-szu-ip mas-ka4-um-ma [zik-ka4]-ka4 ap-pa _ansze-a-ab-ba-mesz_-ma ap-pi-in pe3-ip-la ap#-pa _ansze-kur-ra-mesz_ ir pe3-ip-li-ip-pa2 {dingir}u-ra-masz-da pi-ik-ti {disz}u2 ta2-isz za-u-mi-in {dingir}u-ra-masz-da-na {asz}ti-ig-ra an-la-gi-u2-ut-ta2 ha-mi {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}nu-ti-ut-be-ul hu-pir2-ri-na hal-pi-ia 2(u) 6(disz) {dingir}na-an _{dingir}iti-mesz_ {dingir}ha-isz-szi-ia-ti-ia-isz-na pi-ir-ka4 hi zi2-la sza2-par2-rak-um-me hu-ta-ta2-hu-ut ir-sze-ik-ki {disz}tasz-szu-ip2 ha-mi hal-pi
 en: And Darius the king says: Then I went to Babylon, to that Nidintu-Bēl, who said: I (am) Nebuchadnezzar. The troops of that Nidintu-Bēl, at the river Tigris by name, there, were deployed(?). (They) sized the bank(?) of the Tigris and that river was navigable. Then I supplied the troops with leather-skins; (another) remaining part, (I) placed them on camels, (for another) remaining part, on horses was placed. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, (we) went across the Tigris there, (I) killed the troops of that Nidintu-Bēl. 26 days of month Hashiyatiyasš had passed, thus (we) made battle. (I) killed many of his(?) troops there.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: سپس من به بابل رفتم، به سوی آن نیدینتوبل که گفت من نَبوکودوری اوصور (هستم)؛ جنگ آوران آن نیدینتوبل که (در) آبی (رودی) دجله نام، آنجا آرایش داده شده بودند بیشه (؟) دجله را گرفتند و آن(؟) آب قایق رو (بود)؛ پس من جنگ آوران را بر مَشک ها نشاندم؛ (بخش) دیگر (باقیمانده) را بر شتران، اینان را قرار دادم، (برای بخش) دیگر (باقیمانده)، اسبان قرار داده شدند؛ اَهورَمَزدا مرا یاری فرستاد، به نیروی اَهورَمَزدا از دجله بدانسـو گذشتیم و آنجا جنگ آوران آن نیدینتوبل را کشتم؛ 26 روز از ماه آثری یادِیَ گذشته آنگاه نبرد کردیم؛ بسیار جنگ آوران او (؟) را آنجا (؟) کشتم.
18. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri me-ni [{disz}u2] ba-bi3-li pa-ri-ia [...] {asz}ba-bi3-li in-ni li-ip-pu-gi-ut-ta2 _{asz}hal-mesz_ {asz}za-iz-za-an hi-sze {asz}u2-ip-ra-tu3#!-isz ta2-ma ta2-ak ha-mi {disz}nu-ti-ut-be-ul hu-pir2-ri ak-ka4 na-an-ri {disz}u2 {disz}nab-ku-tur-ru-sir {disz}tasz-szu-ip2 i-ta2-ka4 IR RU TASZ szi-in-nu-ik sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ti-man-ra me-ni sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-hu-ut {dingir}u-ra-masz-da pi-ik-ti {disz}u2 ta2-isz za-u-mi-in {dingir}u-ra-[mas]-da-na {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}nu-ti-ut-be-ul hu-pir2-ri-na ha-mi [hal-pi]-ia 2(disz) {dingir}na-an _{dingir}iti-mesz_ {dingir}ha-na-ma-ak-kasz-na pi-ir-[ka4] hi zi2-la sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-hu-ut {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}nu-ti-ut-be-ul-na {disz}u2 hal-pi ir-sze-ik-ki a-ak ap-[pa _{asz}]a-mesz_-ma pu-ut-ta2-na _a-mesz_ hi-ma sza2-sa-ak
 en: And Darius the king says: then I went to Babylon. Before I arrived in Babylon, a town, Zazzan by name, situated on the Euphrates, there that Nidintu-Bēl, who said: Nebuchadnezzar attacked me together with troops in battle. Then (we) made battle. Ahuramazda sent me aid. (By) intercession of Ahuramazda, (I) killed the troops of that Nidintu-Bēl there. 2 days of month Hanamakaš had passed, thus we made battle. I slaughtered the troops of Nidintu-Bēl, and (others) who were fleeing to the river were carried away by this river.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: سپس من به بابل رفتم، هنوز به بابل نیامده بودم در شهری زازانو نام، (کنار) فرات جای گیر شده (در) آنجا، آن نیدینتوبل که گفت من نَبوکودوری اوصور (هستم)، همراه جنگ آوران در برابر من آمد (که) نبرد کند؛ پس نبرد کردیم؛ اَهورَمَزدا مرا یاری فرستاد؛ به نیروی اَهورَمَزدا جنگ آوران آن نیدینتوبل را آنجا کشتم، 2 روز از ماه اَنامَکَ گذشته آنگاه نبرد کردیم؛ جنگ آوران نیدینتوبل را من بسیار کشتم و (او) که در آب گریزان، در این آب برده شد.
19. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri me-ni {disz}nu-ti-ut-be-ul hu-pir2-ri {disz}te-ul-nu-ip ha-ri-ki-ip i-ta2-ka4 pu-ut-tuk-ka4 sa-ak {asz}ba-bi3-li li-ip-ka4 me-ni {disz}u2 {asz}ba-bi3-[li-ik-ki] [mi-tu3]-gi-ut-ta2 za-u-mi-in {dingir}u-ra-masz-da-na ku-ut-ta2 {asz}ba-bi3-li mar-ri-ia ku-ut-ta2 {disz}nu-ti-ut-be-ul hu-pir2-ri mar!-ri me-ni {disz}nu-ti-ut-be-ul hu-pir2-ri {disz}u2 {asz}ba-bi3-li ir hal-pi
 en: And Darius the king says: Then that Nidintu-Bēl together with several horsemen fled and went to Babylon. Then I went forth to Babylon and (by) the intercession of Ahuramazda, (I) seized Babylon and that Nidintu-Bēl. Then I killed that Nidintu-Bēl in Babylon.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: سپس آن نیدینتوبل به همراه سواران اندک گریخت و رهسپار شد، به بابل رسید؛ پس من به سوی (سرزمین) بابل پیش رفتم و به نیروی اَهورَمَزدا هم بابل را گرفتم و هم آن نیدینتوبل را گرفتم؛ سپس آن نیدینتوبل را من در بابل کشتم .
20. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri ku-isz {disz}u2 {asz}ba-bi3-li sza2-nu-gi-ut ap-pi {disz}da-a-ia-[u]-isz {disz}u2 ir pe3-ip-ti-ip {disz}par2-szipx(ESZ) a-ak {disz}ha-tam-tup a-ak {disz}ma-da-pe3 a-ak {disz}asz2-szu-ra a-ak [{disz}mu]-iz-za-ri-ia-ip a-ak {disz}par2-tu-ma-ip a-ak {disz}mar-ku-isz-pe3 a-ak {disz}sa-ut-ta2-ku-isz a-ak {disz}sza2-ak-ka4-pe3
 en: And Darius the king says: While I was in Babylon these nations rebelled against me: The Persians and the Elamites and the Medes and the Assyrians and the Egyptians and the Parthians and the Margians and Sattagydia and the Scythians.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: هنگامیکه من در بابِل بودم این سرزمین ها از من نافرمان شدند : پارسیان و ایلامیان و مادها و آشوریان و مصریان و پارتیان و مَرویان و ثَتَگوشیان و سَکَایان.
21. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri {disz}ru-uh ki-ir {disz}mar-ti-ia hi-sze {disz}zi2-in-za-ak-ri-isz {disz}sza2-ak-ri _{asz}hal-mesz_ {asz}ku-ug-gan2-na-ka4-an hi-sze {disz}par2-szipx(ESZ)-ik-ki ha-mi mur-ta2-ak hu-pir2-ri {disz}ha-tam-tup-ik-ki i-ma-ka4 {disz}tasz-szu-ip2-pe3 hi zi2-la ap ti-ri-isz na-an-ri {disz}u2 {disz}um-man-nu-isz _{disz}lugal_ {disz}ha-tam-tup-na ma-ra a-ak {disz}u2 ha-me-er {disz}hal-tam-ti in kan2-na sza3-nu-gi-ut me-ni {disz}hal-tam-ti-ip {disz}u2-ik-ki-mar ip-szi-ip {disz}mar-ti-ia hu-pir2-ri ak-ka4 ir-sza2-ir-ra ap-pi-ni ti-ri-isz-ti ir mar-ri-isz-sza2 ir hal-pi-isz
 en: And Darius the king says: One man, Martiya by name, Zinzakriš, his son, a town, Kukkannakan by name, in Persia, dwelt. He rose up in Elam and the people thus to them (he) said: I (am) Ummannuš, king of the Elamites, and at that time I was near Elam. Afterwards, the Elamites feared me; (they) seized that Martiya who called himself their chief, and killed him.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: یک مرد مَرتِیَ نام، پسر چین چیخری در شهر کوگَناکَ نام در (سرزمین) پارسیان، آنجا جایگاه ساخت؛ او در (سرزمین) ایلامیان نافرمان شد؛ مردم را آنگاه به اینان گفت: من اومَنوش شاه ایلامیان (هستم) و من در آن هنگام نزدیک ایلامیان بودم ؛ پس ایلامیان از من ترسیدند آن مَرتیَ که خود را بزرگ (فرمانده) اینان گفته بود گرفتند و او را کشتند .
22. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri {disz}ru-uh ki-ir {disz}pir2-ru-mar-ti-isz hi-sze hu-pir2-ri {asz}ma-da-pe3-ik-ki i-ma-ka4 {disz}tasz szu-ip2-pe3 hi zi2-la ap ti-ri-isz-sza2 na-an-ri {disz}u2 {disz}sza2-at-tar-ri-da _{disz}numun-mesz_ {disz}ma-ak-isz-tar-ra-na ni-ma-an-ki ma-ra me-ni {disz}tasz-szu-ip2 {disz}ma-da-pe3 ap-pa {disz}u2-el-man-nu hu-pi-pe3 {disz}u2-ik-ki-mar pe3-ip-ti-ip hu-pir2-ri-ik-ki pa-ri-isz {disz}ma-da-pe3-ik-ki {disz}lugal-me hu-pir2-ri hu-ut-tasz {disz}tasz-szu-ip2 {disz}par2-szipx(ESZ) a-ak {disz}ma-da-pe3 {disz}u2 ta2-isz ha-ri-ik-ki sza3-ri me-ni {disz}u2 {disz}tasz-szu-ip2 {disz}ma-da-pe3-ik-ki ti-ip-pe3 ta2-ah {disz}mi-tar-na hi-sze {disz}par2-szir8 ki-ir {disz}u2 {disz}li-pa2-ru-ri hu-pir2-ri {disz}ir-sza2-ir-ra ap-pi-ni ir hu-ut-ta2 hi zi2-la ap ti-ri-ia mi-te-isz {disz}tasz-szu-ip2 {disz}ma-da-pe3 ak-ka4-pe3 {disz}u2-ni-na in-ni ti-ri-man-pi hu-pi-pe3 hal-pi-isz-man-ka4 me-ni {disz}mi-tar-na {disz}tasz-szu-ip2 i-ta2-ka4 {asz}ma-da-pe3-ik-ki sa-ak sa-ap {disz}ma-da-pe3-ik-ki ir pa-ri-ik _{asz}hal-mesz_ {asz}ma-ru-isz hi-sze {asz}ma-da-pe3-ik-ki ha-mi sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-isz ak-ka4 {disz}ma-da-pe3-na ir-sza2-ir-ra ha-me-er in-ni ha-ri-ir {dingir}u-ra-masz-da pi-ik-ti {disz}u2 ta2-isz za-u-mi-in {dingir}u-ra-masz-da-na {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}u2-ni-na {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa pe3-ti-ip-na ir-sze-ik-ki hal-pi-isz 2(u) 7(disz) {dingir}na-an _{dingir}iti-mesz_ {dingir}ha-na-ma-ak-kasz-na pi-ir-ka4 hi zi2-la sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-isz me-ni {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}u2-ni-na asz2-ki in-ni hu-ut-ta2-isz {disz}da-a-ia-u2-isz {asz}ka4-um-pan-tasz hi-sze {disz}ma-da-pe3-ik-ki ha-mi za-ti-isz ku-isz {disz}u2 szi-in-nu-gi-ut {disz}ma-da-pe3-ik-ki
 en: And Darius the king says: One man, Phraortes by name, rose up in Media, thus to the people said: I am Šattarrida of the family of Cyaxares. Then the Mede troops who were in the palace rebelled against me (and) went (over) to him. (He) held kingship in Media. The Persian and the Median troops with me were few. Then I sent forth the troops to Media. Hydarnes by name, a Persian, my servant, I made their chief, thus I said to them: Go forth! The Median troops who do not call themselves mine, kill them! Then Hydarnes together with the troops went off to the Media. When he went to Media, in the town, Maruš by name, in Media, there (he) did battle. (He) who was chief among the Medes wasn't present at that time. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, my troops slaughtered the rebellious troops. 27 days of the month Hanamakaš had passed, thus (they) did battle. Then my troops did not accomplished anything. (In a) district, Kampantaš by name, in Media, there he awaited for me until I came to Media.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: یک مرد فرَوَرتیش نام، او در(سرزمین) مادها برخاست؛ مردم را آنگاه به اینان گفت : من خشَثریتَ از خاندان هوَخشترَ هستم؛ سپس جنگ آوران مادها که در کاخ (بودند) آنان از من نافرمان شدند به سوی او رفتند؛ او در (سرزمین) مادها پادشاهی ساخت . جنگ آوران پارسیان و مادها (که) با من بودند، اندک بودند ؛ پس من جنگ آوران را به (سرزمین) مادها پیش فرستادم؛ ویدَرنَ نام، یک پارسی بنده من ، او را بزرگ (فرمانده) اینان ساختم آنگاه به اینان گفتم: پیش روید! آن جنگ آوران مادها که خود را از من نمی گویند، آنها را بکشید!؛ سپس ویدَرنَ همراه جنگ آوران به (سرزمین) مادها رهسپار گشت؛ هنگامیکه به (سرزمین) مادها رسید ، شهری مارو نام در (سرزمین) مادها، آنجا نبرد ساخت؛ او که بزرگ (فرمانده) مادها (بود) آن هنگام حاضر نبود ؛ اَهورَمَزدا مرا یاری فرستاد؛ به نیروی اَهورَمَزدا جنگ آوران من جنگ آوران شورشیان را بسیار کشتند؛ 27 روز از ماه اَنامَک گذشته آنگاه نبرد ساخت؛ سپس جنگ آوران من هیچ چیز نساختند، در سرزمینی کَمپَندَ نام در (سرزمین) مادها، آنجا ماندند تا من به (سرزمین) مادها آمدم.
23. a-ak da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri {disz}da-tur-szi-isz hi-sze {disz}har-mi-nu-ia ir ki-ir {disz}u2 {disz}li-pa2-ru-ri hu-pir2-ri {disz}u2 {disz}har-mi-nu-ia-ip2-ik-ka4 ir hu-ut-ta2! hi zi2-la hi ti-ri-ia mi-ta2 {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa pe3-ti-ip {disz}u2-ni-na in-ni ti-ri-man-pi hu-pi-pe3 hal-pi-isz man-ka4 me-ni {disz}da-tur-szi-isz sa-ak sa-ap {disz}har-mi-nu-ia-ip-ik-ki ir pa-ri-ik-ka4 {disz}pe3-ti-ip pir2-ru ir sza2-ir-ra-ip-pa2 {disz}da-tur-szi-isz ir-ma szi-in-nu-ip sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ti-nu-un u2-pa2 me-ni {disz}da-tur-szi-isz sza2-par2-rak-um-me ap-ma ta2-isz {asz}hu-ma-nu-isz {disz}su-iz-za hi-sze {disz}har-mi-nu-ia-ip-ik-ki ha-mi {dingir}u-ra-masz-da pi-ik-ti {disz}u2 ta2-isz za-u-mi-in {dingir}u-ra-masz-da-na {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}u2-ni-na {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}pe3-ti-ip-na ir-sze-ik-ki hal-pi-isz 8(disz) {dingir}na-an _{dingir}iti-mesz_ {dingir}tu-ir-ma-ir-na pi-ir-ka4 hi zi2-la sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-isz a-ak sza2-rak 2(disz)-um-me-ma {disz}pe3-ti-ip pir2-ru ir sza2-ir-ra-ap-pa2 {disz}da-tur-szi-isz ir-ma szi-in-nu-ip sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ti-nu-un u2-pa2 me-ni {asz}hal-mar-ri-isz {asz}ti-ig-ra hi-sze {asz}har-mi-nu-ia-ip-ik-ki ha-mi sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-isz {dingir}u-ra-masz-da pi-ik-ti {disz}u2 ta2-isz za-u-mi-in {dingir}u-ra-masz-da-na {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}u2-ni-na {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}pe3-ti-ip-na ir-sze-ik-ki hal-pi-isz 1(u) 8(disz) {dingir}na-an _{dingir}iti-mesz_ {dingir}tu-ir-ma-ir-na pi-ir-ka4 hi zi2-la sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-isz a-ak sza2-rak 3(disz)-um-me-ma {disz}pe3-ti-ip pir2-ru ir sza2-ir-ra-ip-pa2 {disz}da-tur-szi-isz ir-ma szi-in-nu-ip sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ti-nu-un hu-pa2 {asz}hal-mar-ri-isz {asz}u2-i-ia-ma hi-sze {disz}har-mi-nu-ia-ip-ik-ki ha-mi sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-isz {dingir}u-ra-masz-da pi-ik-ti {disz}u2 ta2-isz za-u-mi-in {dingir}u-ra-masz-da-na {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}u2-ni-na {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}pe3-ti-ip-na ir-sze-ik-ki hal-pi-isz 9(disz) {dingir}na-an _{dingir}iti-mesz_ {dingir}sa-a-kur-ri-zi2-isz-na pi-ir-ka4 hi zi2-la sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-isz a-ak me-ni {disz}da-tur-szi-isz asz2-ki in-ni hu-ut-tasz {disz}u2-un za-ti-isz ku-isz {disz}u2 ma-da-pe3-ik-ki szi-in-nu-gi-ut
 en: And Darius the king says: Daturšiš by name, an Armenian, my servant, I sent to the Armenia, thus I said to him: Go forth! The troops who (are) rebels (and) do not call themselves mine, kill them! Then Daturšiš went off. When (he) went to Armenia, the rebels assembled (and) came against Daturšiš: let us do battle! Then Daturšiš battled them in a village, Suzza by name, in Armenia. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, my troops slaughtered the rebellious troops. 8 days of the month Turmar had passed, thus (they) did battle. And again (for) the 2nd (time) the rebels assembled (and) came against Daturšiš: let us do battle! Then at a fortress, Tigra by name, in Armenia, (they) did battle. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, my troops slaughtered the rebellious troops. 18 days of the month Turmar had passed, thus (they) did battle. And again (for) the 3rd (time) the rebels assembeled (and) came against Daturšiš: let us do battle! In a fortress, Wiyama by name, in Armenia (they) did battle. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, my troops slaughtered the rebellious troops. 9 days of the month Sakurriziš had passed, thus (they) did battle, and then Daturšiš did not accomplished anything. (He) awaited me until I came to Media.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: دادَرشیش نام یک ارمنی بنده من، او را من به (سرزمین) اَرمَنیان فرستادم آنگاه او را گفتم : پیش رو! جنگ آوران شورشیان که خود را از من نمی گویند، آنها را بکش!؛ سپس دادَرشیش رهسپار شد؛ هنگامیکه به (سرزمین) اَرمَنیان رسید، شورشیان با هم گرد شدند و در برابر دادَرشیش آمدند (که) نبرد سازیم! سپس دادَرشیش نبرد با اینان گذاشت در روستایی زوزَ نام در (سرزمین) اَرمَنیان آنجا؛ اَهورَمَزدا مرا یاری فرستاد به نیروی اَهورَمَزدا جنگ آوران من جنگ آوران شورشیان را بسیار کشتند؛ 8 روز از ماه ثورَ واهَرَ گذشته آنگاه نبرد ساخت و باز بار دوم شورشیان با هم گرد شدند و در برابر دادرشیش آمدند که نبرد سازیم! سپس دژی تیگرَ نام در (سرزمین) اَرمَنیان، آنجا نبرد ساخت؛ اَهورَمَزدا مرا یاری فرستاد، به نیروی اَهورَمَزدا جنگ آوران من جنگ آوران شورشیان را بسیار کشتند؛ 18 روز از ماه ثورَ واهَرَ گذشته آنگاه نبرد ساخت و باز بار سوم شورشیان با هم گرد شدند و در برابر دادرشیش آمدند (که) نبرد سازیم! دژی اویَما نــام در (سرزمین) اَرمَنیان آنجا نبرد ساخت؛ اَهورَمَزدا مرا یاری فرسـتاد، به نیروی اَهـورَمَزدا جنگ آوران من جنگ آوران شـورشـیان را بسـیار کشـتند؛ 9 روز از ماه ثای گَرچیش گذشته آنگاه نبرد ساخت و سپس دادَرشیش هیچ چیز نساخت (هیچ کاری نکرد) برای من ماند تا من به (سرزمین) مادها آمدم.
24. a-ak {disz}dar-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri {disz}ma-u-mi-isz-sza2 hi-sze {disz}par2-szir8 ki-ir {disz}u2 {disz}li-pa2-ru-ri hu-pir2-ri {disz}u2 ti-ip-pe3 {disz}har-mi-nu-ia-ip-ik-ki ta2-ah hi zi2-la hi ti-ri mi-te {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}pe3-ti-ip {disz}u2-ni-na in-ni ti-ri-man-pi hu-pi-pe3 hal-pi-isz-man-ka4 me-ni {disz}ma-u-mi-isz-sza2 sa-ak sa-ap {disz}har-mi-nu-ia-ip-ik-ki ir pa-ri-ik-ka4 {disz}pe3-ti-ip pir2-ru ir sza2-ir-ra-ip-pa2 {disz}ma-u-mi-isz-sza2 ir-ma szi-in-nu-ip sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ti-nu-un hu-pa2 me-ni {asz}iz-zi2-la hi-sze {asz}asz2-szu-ra-an ha-mi sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-isz {dingir}u-ra-masz-da pi-ik-ti {disz}u2 ta2-isz za-u-mi-in {dingir}u-ra-masz-da-na {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}u2-ni-na {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}pe3-ti-ip-na ir-sze-ik-ki hal-pi-isz 1(u) 5(disz) {dingir}na-an _{dingir}iti-mesz_ {dingir}ha-na-ma-ak-kasz-na pi-ir-ka4 hi zi2-la sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-isz a-ak sza2-rak 2(disz)-um-me-ma {disz}pe3-ti-ip pir2-ru ir sza2-ir-ra-ip-ma {disz}ma-u-mi-isz-sza2 ir-ma szi-in-nu-ip sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ti-nu-un hu-pa2 me-ni {asz}ba-ti-in {asz}ha-u-ti-ia-ru-isz hi-sze ha-mi sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-isz {dingir}u-ra-masz-da pi-ik-ti {disz}u2 ta2-isz za-u-mi-in {dingir}u-ra-masz-da-na {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}u2-[ni]-na {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}pe3-ti-ip ir-sze-ik-ki hal-pi-isz _{dingir}iti-mesz_ {dingir}tu-ir-ma-ir pu-in-ki-te-ma hi zi2-la sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-isz me-ni {disz}ma-u-mi-isz-sza2 {disz}har-mi-nu-ia-ip-ik-ki za-ti-isz ku-isz {disz}u2 {disz}ma-da-pe3-ik-ki szi-in-nu-gi-ut
 en: And Darius the king says: Maumiša by name, a Persian, my servant, I sent forth to Armenia, thus (I) said him: Go forth! The troops who are rebels (and) don’t call themselves mine, kill them! Then Maumiša went (off). When (he) went (off) to Armenia, the rebels assembled (and) came against Maumiša: let us do battle! In Izzila by name in Assyria (they) did battle. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, my troops slaughtered the rebellious troops. 15 days of the month Hanamakaš had passed, thus (they) did battle. And again (for) the 2nd (time) the rebels assembled (and) came against Maumiša: let us do battle! In a district, Hautiyaruš by name, (they) did battle. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, my troops slaughtered the rebellious troops. The month Turmar, at its end thus (they) did battle. Then Maumiša waited in Armenia until I came to Media.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: وَ اومیسَ نام یک پارسی بنده من، او را من به (سرزمین) اَرمَنیان فرستادم و آنگاه او را گفتم: پیش رو! جنگ آوران شورشیان که خود را از من نمی گویند آنها را بکش! سـپس وَ اومیسَ رهسپار شـد؛ هنگامیکه به (سرزمین) اَرمَنیان رسید شورشیان با هم گرد شدند و در بـرابر وَ اومیسَ آمدند (که) نبرد سازیم! سپس ایزَلا نام در آشور آنجا نبرد ساخت؛ اَهورَمَزدا مرا یاری فرستاد، به نیروی اَهورَمَزدا جنگ آوران من جنگ آوران شورشیان را بسیار کشتند؛ 15 روز از ماه اَنامَکَ گذشته آنگاه نبرد ساخت و باز بار دوم شورشـیان باهم گـرد شدند و در برابر وَ اومیسَ آمدند که نبرد سازیم! سپس ناحیه ای ائوتیارَ نام آنجا نبرد ساخت؛ اَهورَمَزدا مرا یاری فرستاد، به نیروی اَهورَمَزدا جنگ آوران من جنگ آوران شورشیان را بسیار کشتند؛ در پایان ماه ثورَ واهَر آنگاه نبرد ساخت؛ سپس وَ اومیسَ در (سرزمین) اَرمَنیان ماند تا من به (سرزمین) مادها آمدم.
25. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri me-ni {disz}u2 {disz}ba-bi3-li-mar li-lu-gi-ut-ta2 {disz}ma-da-pe3-ik-ki pa-ri-ia sa-ap {disz}ma-da-pe3-ik-ki in pa-ru-gi-ut _{asz}hal-mesz_ {asz}ku-un-tar-ru-isz hi-sze {disz}ma-da-pe3-ik-ki ha-mi {disz}pir2-ru-mar-ti-isz hu-pir2-ri szi-in-nu-ik ak-ka4 na-an-ri {disz}u2 {disz}lugal-me {disz}ma-da-pe3-na hu-ut-ta2 ma-ra sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ti-man-ra me-ni sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-hu-ut {dingir}u-ra-masz-da pi-ik-ti {disz}u2 ta2-isz za-u-mi-in {dingir}u-ra-masz-da-na ha-mi {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}pir2-ru-mar-ti-isz-na {disz}u2 hal-pi ir-sze-ik-ki 2(u) 5(disz) {dingir}na-an _{dingir}iti-mesz_ {dingir}ha-du-kan2-na-isz-na pi-ir-ka4 hi zi2-la sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ti-u2-ut me-ni {disz}pir2-ru-mar-ti-isz hu-pir2-ri {disz}te-ul-nu-ip ha-ri-ik-ki-ip i-ta2-ka4 pu-ut-tuk-ka4 {asz}rak-ka4-an sa-ak me-ni {disz}u2 {disz}tasz-szu-ip2 me-mi ta2-ah ha-mi-mar mar-ri-ka4 {disz}u2-ik-ki tin-gi-ik {disz}u2 hi szi-um-me a-ak ti-ut-me a-ak si-ri maz-zi2-ia el-te ki du-ma {asz}zi2-ip {disz}u2-ni-na-ma rap2-pa2-ka4 mar-ri-ik {disz}tasz-szu-ip2 mar-pe3-ip-ta2 ir zi2-ia-isz a-ak me-ni {asz}ag-ma-ta2-na {gesz}ru-ir-ma ir pe3-la a-ak ku-ut-ta2 _{disz}ruh-mesz_ ap-pa ha-tar-ri-man-nu da-mi hu-pa-ip-pi hu-pi-pe3 {asz}ag-ma-ta2-na {asz}hal-mar-ri-isz-ma-mar _sag-mesz_ ap-pi-ni sza2-ra kap-pa-ka4 ap-pi-in si-ra
 en: And Darius the king says: Then I came forth from Babylon and went to Media. When I went to Media, the town, Kuntarruš by name, in Media, that Phraortes, who said: I held kingship of the Medes, came to do battle. Then (we) did battle. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, I slaughtered the troops of Phraortes. 25 days of the month Hadukannaš had passed, thus (we) did battle. Then that Phraortes together with several horsemen fled and went to Rakkan. Then I sent the troops after him. From there (he) was seized and brought (back) to me. I cut off his nose and tongue and ears and I put out one eye, (and) at my gate (he) was bound and seized. All people saw him and then at Ecbatana I impaled him and the men who were his foremost followers. At a fortress in Ecbatana I cut off their heads. I displayed(?) all of them together.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: سپس من از بابل بیرون آمدم و به (سرزمین) مادها رفتم؛ هنگامیکه به (سرزمین) مادها رسیدم شهری کوندروش نام در (سرزمین) مادها آنجا آن فرَوَرتیش آمد که گفت: من پادشاهی مادها را ساختم (که) نبرد سازد؛ سپس نبرد کردیم؛ اَهورَمَزدا مرا یاری فرستاد، به نیروی اَهورَمَزدا آنجا جنگ آوران فرَوَرتیش را بسیار کشتم؛ 25 روز از ماه اَدوکَنیش گذشته آنگاه نبرد کردیم. سپس آن فرَوَرتیش همراه سواران اندک گریخت و به رَگا رهسپار شد؛ پس من جنگ آوران را دنبالش فرستادم؛ از آنجا گرفته شده نزد من بازگردانده شد؛ من بینی (او) و زبان و گوش ها را برداشتم و یک چشم ستاندم؛ در دروازه من بسته گرفته شد، مردم همگی او را دیدند و سپس در هَگمَتانَه او را بر دار نهادم و هم مردان برجسته ترین پیروان هوادارش آنها، از دژ هَگمَتانَه سر اینان را بریدم؛ همه با هم اینان را نمایش دادم (؟).
26. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri {disz}ru-uh ki-ir {disz}zi2-isz-sza2-in-tak-ma hi-sze {asz}asz2-sza2-kar-ti-ia-ra hu-pir2-ri {disz}u2-ik-ki-mar pe3-ip-tuk-ka4 {disz}tasz-szu-ip2-pe3 hi zi2-la ap ti-ri-isz na-an-ri {disz}lugal-me {disz}u2 hu-ut-ta2 _{disz}numun-mesz_ {disz}ma-ak-isz-tar-ra-na ni-ma-an ma-ra me-ni {disz}u2 {disz}tasz-szu-ip2 {disz}par2-szipx(ESZ) a-ak {disz}ma-da-pe3 ti-ip-pe3 ta2-ah {disz}tak-masz-ba-da hi-sze {disz}ma-da {disz}u2 {disz}li-[pa2]-ru-ri hu-pir2-ri {disz}ir-sza2-ir-ra ap-pi-ni ir hu-ut-ta2 hi zi2-la ap ti-ri-ia mi-te-isz {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}pe3-ti-ip {disz}u2-ni-na in-ni ti-ri-man-pi hu-pi-pe3 hal-pi-isz man-ka4 me-ni {disz}tak-masz-ba-da {disz}tasz-szu-ip2 i-ta2-ka4 sa-ak sza2-par2-rak-um-me {disz}zi2-isz-sza2-in-tak-ma hi ta2-isz {dingir}u-ra-masz-da pi-ik-ti {disz}u2 ta2-isz za-u-mi-in {dingir}u-ra-masz-da-na {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}u2-ni-na {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}pe3-ti-ip-pe3 ir-sze-ik-ki hal-pi-isz ku-ut-ta2 {disz}zi2-isz-sza2-in-tak-ma ir mar-ri-isz {disz}u2-ik-ki ir tin-gi-isz {disz}u2 hi szi-um-me a-ak si-ri maz-zi2 el-te ki du-ma {asz}zi2-ip {disz}u2-ni-na-ma rap2-pa2-ka4 mar-ri-ik {disz}tasz-szu-ip2 mar-ri-pe3-ip-ta2 ir zi2-ia-isz me-[ni] {asz}har-be-ra hi-sze ha-mi {disz}u2 {gesz}ru-ir-ma ir pe3-la
 en: And Darius the king says: One man, Zišantakma by name, a Sagartian, rebelled against me and the to the people thus said: I held kingship. (I) am of the family of Cyaxares. Then I sent forth the Persian and the Median troops. Takmašbada by name, a Mede, my servant, I made him their chief, thus (I) said to them: Go forth! Rebellious troops (who) do not call themselves mine, kill them! Then Takmašbada together with troops went (off and) did battle with Zišantakma. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, my troops slaughtered the rebellious troops and (they) seized Zišantakma (and) brought him to me. I cut off his nose and ears and put out one eye, and at my gate (he) was bound and seized. All people saw him. Then at Harbera by name, I impaled him.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: یک مرد چیثرَتَخمَ نام اَسَگَرتی او از من نافرمان شد و مردم را آنگاه به اینها گفت: پادشاهی را من ساختم از خاندان هووَخشَـترَ هستم؛ پس من جنگ آوران پارسیان و مادها را پیش فرستادم؛ تَخمَ سپادَ نام مادی بنده من ، او را بزرگ (فرمانده) اینها کردم آنگـاه به اینها گفتم: پیش روید! جنگ آوران شـورشیان که خـود را از مـن نمی گویند آنها را بکشید! سپس تَخمَ سپادَ همراه جنگ آوران رهسپار شد نبرد با این چیثرَتَخمَ گذاشت؛ اَهورَمَزدا مرا یاری فرستاد؛ به نیروی اَهورَمَزدا جنگ آوران من جنگ آوران شورشیان را بسیار کشتند و چیثرَتَخمَ را گرفت نزد من باز پس فرستاد؛ من بینی و گوش ها برداشتم یک چشم ستاندم در دروازه من بسته گرفته شد؛ مردم همگی او را دیدند؛ سپس در َاربل نام آنجا او را بر دار نهادم.
27. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri hi {disz}u2 {disz}ma-da-pe3-ik-ki hu-ut-ta2
 en: And Darius the king says: This is what I accomplished in Media.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: این (است آنچه) من در (سرزمین) مادها انجام دادم.
28. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri {disz}par2-tu-masz-pe3 a-ak {disz}mi-ir-ka4-nu-ia-ip {disz}u2-ik-ki-mar pe3-ip-ti-ip-pa2 {disz}pir2-ru-mar-ti-isz-na ti-ri-ia-isz {disz}mi-isz-da-asz2-ba {disz}u2 {disz}at-ta2-ta2 {disz}par2-tu-masz sza3-ri-ir hu-pir2-ri {disz}tasz-szu-ip2 ir masz2-te-ma-isz-sza2 pe3-ip-ti-ip a-ak me-ni {disz}mi-isz-da-asz2-ba {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa da-mi-nu i-ta2-ka4 sa-ak _{asz}hal-mesz_ {asz}mi-isz-ba-u-za-ti-isz hi-sze {asz}par2-tu-masz ha-mi sza2-par2-rak-um-me {disz}pe3-ti-ip ap-ma ta2-isz {dingir}u-ra-masz-da pi-ik-ti {disz}u2 ta2-isz za-u-mi-in {dingir}u-ra-masz-da-na {disz}mi-isz-da-asz2-ba {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}pe3-ti-ip hal-pi-isz ir-sze-ik-ki 2(u) 2(disz) {dingir}na-an _{dingir}iti-mesz_ {dingir}mi-ia-kan2-na-isz-na pi-ir-ka4 hi zi2-la sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-isz
 en: And Darius the king says: The Parthians and the Hyrcanians rebelled against me and called themselves those of Phraortes. Hystaspes, my father, was in Parthia. The troops abandoned him and rebelled and then Hystaspes together with troops at his side went (off and) in the town, Mišbauzatiš by name, in Parthia, (he) did battle (with) rebels. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, Hystaspes slaughtered the rebellious troops. 22 days of the month Miyakannaš had passed, thus (he) did battle.
 fa: : و داریوش پادشاه می گوید: پارتیان و وَرکانَیان از من نافرمان شدند و خود را از آن فرَوَرتیش گفتند؛ ویشتاسپَ پدر من در پارت بود ؛ او را جنگ آوران رها ساختند و نافرمان شدند و سپس ویشتاسپَ همراه جنگ آوران وفادارش رهسپار شد، در شهر ویشپَ اوزاتیش نام در پارت آنجا نبرد با این شورشیان گذاشت ؛ اَهورَمَزدا مرا یاری فرستاد، به نیروی اَهورَمَزدا ویشتاسپَ جنگ آوران شورشیان را بسیار کشت؛ 22 روز از ماه ویَخنَ گذشته آنگاه نبرد ساخت.
29. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri me-ni {disz}u2 {disz}tasz-szu-ip2 {disz}par2-szipx(ESZ) {asz}rak-ka4-an-mar {disz}mi-isz-da-asz2-ba-ik-ki tin-ig-ia sa-ap {disz}tasz-szu-ip2 hu-pi-pe3 {disz}mi-isz-da-asz2-ba-ik-ki ir pa-ri-ip me-ni {disz}mi-isz-da-asz2-ba {disz}tasz-szu-ip2 hu-pi-pe3 i-ta2-ka4 sa-ak _{asz}hal-mesz_ pat2-ti-ig-rab2-ba-na hi-sze {asz}par2-tu-masz ha-mi sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-isz {dingir}u-ra-masz-da pi-ik-ti {disz}u2 ta2-isz za-u-mi-in {dingir}u-ra-masz-da-na {disz}mi-isz-da-asz2-ba {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}pe3-ti-ip hal-pi-isz ir-sze-ik-ki 1(disz) {dingir}na-an _{dingir}iti-mesz_ {dingir}kar-ma-bat-tasz pi-ir-ka4 hi zi2-la sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-isz
 en: And Darius the king says: Then I sent the Persian troops from Rakkan to Hystaspes. When that troops went to Hystaspes, then Hystaspes together with troops went (off) to a town, Pattigrabban by name, in Parthia, (where he) made battle. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, Hystaspes slaughtered the rebellious troops. 1 day ot the month Karmabataš had passed, thus (he) made battle.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: سپس من جنگ آوران پارسیان را از رَگا نزد ویشتاسپَ فرستادم، هنگامیکه آن جنگ آوران به نزد ویشتاسپَ رفتند پس ویشتاسپَ همراه آن جنگ آوران رهسپار شد؛ در شهر پَتی گرَبَنا نام در پارت آنجا نبرد ساخت؛ اَهورَمَزدا مرا یاری فرستاد، به نیروی اَهورَمَزدا ویشتاسپَ جنگ آوران شورشیان را بسیار کشت؛ 1 روز از ماه گَرمَ پَدَ گذشته آنگاه نبرد ساخت.
30. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri me-ni {disz}da-a-ia-isz {disz}u2-ni-na ha-hu-ut-ta2-ip hi {disz}u2 {disz}par2-tu-masz hu-ut-ta2
 en: And Darius the king says: Then the nation became mine. This is what I accomplished in Parthia.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: سپس سرزمین از آن من شـدند؛ این (است آنچه) من در پارت انجام دادم.
31. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri {disz}da-a-ia-u2-isz {disz}mar-ku-isz hi-sze {disz}u2-ik-ki-mar pe3-ip-ti-ip-pa2 {disz}ru-uh ki-ir {disz}pir2-ra-da hi-sze {disz}mar-ku-isz-ir-ra hu-pir2-ri _{disz}lugal_ ap-pi-ni ir hu-ut-ta2-isz a-ak me-ni {disz}u2 {disz}da-tur-szi-isz hi-sze {disz}par2-szir8 ki-ir {disz}u2 {disz}li-pa2-ru-ri {disz}sza2-ak-sza2-ba-ma-na-me {asz}ba-ak-szi-isz hu-ut-tasz hu-ut-lak hu-pir2-ri-ik-ki tin-gi-ia na-an-gi mi-ut-ki-ni {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}pe3-ti-ip {disz}u2-ni-na in-ni ti-ri-man-pi hu-pi-pe3 hal-pi-isz-ni man-ka4 me-ni {disz}da-tur-szi-isz {disz}tasz-szu-ip2 i-ta2-ka4 sa-ak sza2-par2-rak-um-me {disz}mar-ku-isz-pe3 ap-ma ta2-isz {dingir}u-ra-masz-da pi-ik-ti {disz}u2 ta2-isz za-u-mi-in {dingir}u-ra-masz-da-na {disz}tasz-szu-ip ap-pa {disz}u2-ni-na {disz}tasz-szu-ip ap-pa {disz}pe3-ti-ip-na hal-pi-isz ir-sze-ik-ki 2(u) 3(disz) {dingir}na-an _{dingir}iti-mesz_ {dingir}ha-isz-szi-ia-ti-ia-isz-na pi-ir-ka4 hi zi2-la sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-isz
 en: And Darius the king says: a nation, Margiana by name, rebelled against me, and one man, Pirrada by name, a Magian, made their kingship and then to Daturšiš by name, a Persian, my servant (who) had a satrapy in Bactria, I sent a messenger and (I) told (him) to go forth (and) kill the rebellious troops (who) do not call themselves mine. Then Daturšiš went (off) together with troops (and) did battle with the these Margians. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, my troops slaughtered the rebellious troops. 23 days of the month Hašiyatiyaš had passed, thus (he) made battle.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: سرزمینی مَرویان نام از من نافرمان شدند؛ یک مرد فرادَ نام مَروی او را پادشاه اینها ساختند و سپس مرا دادَرشیش نام یک پارسی بنده من شهربانی باختر ساخت؛ پیک نزد او فرستادم گفتم پیش رود جنگ آوران شورشـیان (که) خود را از مـن نمی گویند آنها را بکشد ؛ پس دادَرشیش همراه جنگ آوران رهسپار شد نبرد با این مَرویان گذاشت ؛ اَهورَمَزدا مرا یاری فرستاد، به نیروی اَهورَمَزدا جنگ آوران من جنگ آوران شورشیان را بسیار کشتند، 23 روز از ماه آثری یادِیَ گذشته آنگاه نبرد ساخت.
32. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri me-ni {disz}da-a-ia-u2-isz {disz}u2-ni-na ha-hu-ut-ta2-ip hi {disz}u2 {asz}ba-ak-szi-isz hu-ut-ta2
 en: And Darius the king says: Then the nation became mine. This is what I accomplished in Bactria.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: سپس سرزمین از آن من شدند؛ این (است آنچه) من در باختر ساختم.
33. a-ak [{disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri {disz}ru-uh ki-ir {disz}]mi-isz-da-ad-da hi-sze _{asz}hal-[mesz_ {disz}tur]-ra-u2-ma hi-sze {disz}ia-u2-ti-ia-isz hi-sze [par2-szipx(ESZ)]-ik-ki ha-mi mur-[ta2-ak hu-pir2-ri sza2-rak 2(disz)-um]-me-ma {disz}par2-szipx(ESZ)-ik-ki [i]-ma-ka4 [{disz}tasz-szu]-ip2-pe3 ap ti-ri-isz na-an-ri {disz}u2 {disz}bir3-ti-ia _dumu_ ku-rasz2-na ma-ra# [me-ni {disz}tasz-szu-ip2 {disz}par2-szipx(ESZ) ap-pa {asz}u2]-el-man-nu {asz}an-za[... ir-pi kup]-pa-ka4 hu-pi-pe3 {disz}u2-ik-ki-mar pe3-ip-ti-ip-pa2 hu-pir2-ri-ik-ki [pa-ri-isz {disz}par2-szipx(ESZ)-ik-ki {disz}lugal-me] hu-pir2-ri hu-ut-[tasz]
 en: And Darius the king says: One man, Mišdada by name, (in) the town, Turrauma by name, (in) Yautiyaš by name, in Persia, dwelled. He again(?) a second time(?) rose up in Persia and to the people said: I (am) Smerdis, the son of Cyrus. Then the Persian troops who were in the palace, formerly assembled from Anzan, they rebelled against me and went over to him. He held kingship in Persia.
 fa: و داریوش پادشاه می گـوید: یک مرد وَه یَزداتَ نـام در شـهر تارَوا نام در یَوتِیا نـام در (سرزمین) پارسیان آنجا جایگاه ساخت؛ او باز(؟) بار دوم در (سرزمین) پارسیان برخاست و مردم را به اینها گفت:من بَردیَا پسر کوروش (هستم)؛ سپس جنگ آوران پارسیان که در کاخ (بودند و) از اَنزان پیشتر گرد آمده آنها از من نافرمان شدند و به سوی او رفتند؛ پادشاهی را در (سرزمین) پارسیان او ساخت.
34. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri [me-ni u2] {disz}tasz-szu-ip2 {disz}par2-[szipx(ESZ) a-ak {disz}ma-da-pe3 ha-ri-ki-ip ak-ka4-pe3] {asz}u2-el-ma-da [{disz}u2-ik-ki]-mar in-ni pe3-ip-ti-ip hu-pi-pe3 a-ak {disz}tasz-szu-ip2 {disz}ma-da-pe3 {disz}u2 [ta2-isz hu-pi-pe3 ti]-ip-pe3 ta2-ah {disz}ir-[du-mar-ti-ia hi]-sze {disz}par2-szir8 ki-ir {disz}u2 {disz}li-pa2-ru-ri [hu]-pir2-ri [{disz}]ir-sza-ir-[ra ap-pi-ni ir hu-ut-ta2 a-ak ku-ut-ta2 {disz}]tasz-szu-ip2 {disz}par2-szipx(ESZ) an [... {disz}u2] ir {asz}ma-da-pe3-ik-ki {disz}u2 ki-ik a-ak {disz}ir-[du-mar-ti]-ia {disz}tasz#-[szu-ip2 i-ta2-ka4 {disz}par2-szipx(ESZ)-ik]-ki sa-ak sa-ap {disz}[par2-szipx(ESZ)]-ik-ki ir pa-ri-ik _{asz}hal-mesz_ {asz}rak-ka4-an [hi-sze ...] {disz}par2-szipx(ESZ)-ik-[ki ...] ha-mi {disz}mi-isz-da-ad-da hu-pir2-ri [ak-ka4 na-an]-ri {disz}u2 {disz}bir3-ti-ia tasz-szu-ip2 i-ta2-ka4 [{disz}ir-du-mar-ti-ia ir-ma szi-in-nu-ik sza2-par2-rak]-um-me hu-ut-ti-man-[ra a]-ak me-ni sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-isz {dingir}u-ra-masz-da [pi-ik-ti {disz}]u2 ta2-isz za-[u-mi-in {dingir}u-ra-masz-da-na {disz}tasz]-szu-ip2 ap-pa {disz}u2-ni-na {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}mi-isz-da-ad-da-na hal-pi-isz ir-[sze-ik]-ki 1(u) 2(disz) {dingir}na-an _{dingir}[iti-mesz_ {dingir}tu-ir-ma-ir-na pi]-ir-ka4 hi zi2-la sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-isz a-ak me-ni {disz}mi-isz-da-ad-[da hu]-pir2-ri {disz}te-ul-nu-[ip ha-ri-ki-ip i-ta2-ka4 {disz}pi? sze? u2? ma? da?] pu-ut-tuk-ka4 [{asz}na-asz2-ir-ma] ap?-pa? ir?-ma? pa-ri-isz ha-mi-mar sza2-rak {disz}tasz-szu-ip2 hu-[pir2-ri] {disz}ir-du-mar-ti-ia [ir-ma szi-in-nu-ik sza2-par2-rak-um-me] hu-ut-ti-man-ra _{asz}kur-mesz_ [{asz}]par2-rak-ka4 hi-sze ha-mi sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-[isz {dingir}u]-ra-masz-da pi-ik-[ti {disz}u2 ta2-isz za-u-mi-in {dingir}u]-ra#-masz-da-na {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}u2-ni-na a-ak {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}mi-isz-[da-ad]-da-na hal-pi-isz ir-[sze-ik-ki 5(disz) {dingir}na-an _{dingir}iti-mesz_ {dingir}]kar-ma-bat-tasz-na pi-ir-ka4 hi zi2-la sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-isz a-ak ku-ut-ta2 [{disz}mi]-isz#-da-ad-da [hu-pir2-ri ir mar-ri-isz a-ak] _{disz}ruh-mesz_ ap-pa ha-tar-ri-man-nu da-mi hu-pa-ip-pi mar-ri-isz
 en: And Darius the king says: Then I sent forth the few Persian troops, who were in the palace (and) didn’t rebel against me, and the Mede troops who (were) mine. Irdumartiya, a Persian, my servant, I made their chief and the other Persian troops followed me in Media, and Irdumartiya went (off) to Persia. When he went to the Persia a town, Rakkan by name, … in Persia, that Mišdada who says I am Smerdis came together with troops against Irdumartiya to do battle and then did battle. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, my troops slaughtered the troops of Mišdada. 12 days of the month Turmar had passed, thus (he) did battle. And that Mišdada fled and together with several horsemen went to Naširma. From there again he came (with?) troops against Irdumartiya to do battle. In a mountain, Parrakka by name, (he) did battle. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, my troops slaughtered the troops of Mišdada. 5 days of the month Karmapadaš had passed, thus (he) did battle and (Irdumartiya) seized that Mišdada and seized the men who were his foremost followers.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: سپس من جنگ آوران اندک پارسیان را که در کاخ (بودند و) از من نافرمان نشدند، آنها و جنگ آوران مادها (که) برای من بودند آنها را به پیش فرستادم؛ اَرتَ وَردیَه نام یک پارسی بنده من او را بزرگ (فرمانده) آنها ساختم و هم جنگ آوران پـارسیان دیگر به (سرزمین) مادها مرا دنبال شد و ارتَ وَردیَه همراه جنگ آوران به (سرزمین) پارسیان رهسپار شد؛ هنگامیکه به (سرزمین) پارسیان رسید در شهر رَخا نام ... در (سرزمین) پارسیان ... آنجا آن وَه یَزداتَ که گفت: من بَردیَا (هستم) همراه جنگ آوران در برابر ارتَ وَردیَه آمد (که) نبرد سـازد و سـپس نبرد سـاخت؛ اَهـورَمَزدا مـرا یاری فرسـتاد، به نیروی اَهورَمَزدا جنگ آوران من جنگ آوران وَه یَزداتَ را بسیار کشتند، 12روز از ماه ثورَ واهَرَ گذشته آنگاه نبرد ساخت. و سپس آن وَه یَزداتَ همراه سواران اندک گریخت و به َنشیرمَا رفت، از آنجا باز (با) جنگ آوران در برابر اَرتَ وَردیَه آمد که نبرد سازد؛ کوهی پَرگَ نام آنجا نبرد ساخت، اَهورَمَزدا مرا یاری فرستاد، به نیروی اَهورَمَزدا جنگ آوران من و جنگ آوران وَه یَزداتَ را بسیار کشتند؛ 5 روز از ماه گَرمَ پَدَ گذشته آنگاه نبرد ساخت و آنگاه آن وَه یَزداتَ، او را گرفت و مردانی را که برجسته ترین هوادارش (بودند) گرفت.
35. a-ak [{disz}]da-ri-ia-ma-u-isz# [{disz}lugal na-an-ri me-ni {disz}misz-da]-ad#-da hu-pir2-ri a-ak _{disz}ruh-mesz_ ap-pa ha-tar-ri-man-nu da-mi hu-pa-ip-pi i-ta2-ka4 {asz}ma-te-zi2-isz x [... hi-sze ha-mi {gesz}ru-ir-ma] ap-pi-in pe3-la
 en: And Darius the king says: Then (I) impaled that Mišdada together with the men who were his foremost followers in Mateziš by name(?).
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: سپس آن وَه یَزداتَ و مردان برجسته ترین پیروان هوادار همراهش را در اووادَی چَیَه نام (؟) آنجا (؟) بر دار اینان را نهادم.
36. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri hi {disz}u2 {disz}par2-szipx(ESZ)-ik-ki hu-ut-ta2
 en: And Darius the king says: This is what I did in Persia.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: این (است آنچه) من در(سرزمین) پارسیان انجام دادم.
37. a-ak {disz#}da#-ri#-ia#-ma-[u-isz _{disz}lugal_ na-an]-ri {disz}mi-isz-da-ad-da hu-pir2-ri ak-ka4 na-an-ri {disz}u2 {disz}bir3-ti-ia hu-pir2-ri {disz}tasz-szu-ip2 {asz}har-ra-[u-ma-ti-isz ti]-ip-[pe3 ta2-isz _{disz}]ruh-mesz_ ki-ir ir-sza2-ir-ra ap-pi-ni ir hu-ut-tasz {disz}mi-ma-na hi-sze {disz}par2-szir8-ra {disz}u {disz}li-pa2-ru-ri [{disz}sza2-ak-sza2-ba-ma]-na-me [{disz}har-ra-u-ma-ti]-isz hu-ut-tasz hu-pir2-ri-ik-ki hi zi2-la ap ti-ri-isz mi-te-isz {disz}mi-ma-na ir hal-pi-isz ku-ut-ta2 {disz}tasz# [szu-ip2 hu]-pi#-[pe3 ak-ka4-pe3 {disz}da]-ri-ia-ma-u-isz {disz}lugal-na ti-ri-man-pi ma-ra me-ni {disz}tasz-szu-ip2 hu-pi-pe3 {asz}har-ra-u-ma-ti-isz {disz}mi-[ma-na-ik-ki ...] mi-[te-ip ak-ka4-pe3 {disz}mi]-isz-da-ad-da ti-ip-pe3 ta2-isz-ti {asz}hal-mar-ri-isz {asz}ka4-ap-pi-isz-sza2-ka4-nu-isz hi-sze {disz}har-ra-u-ma-ti-[isz-ik-ki ha-mi sza2-par2]-rak-[um-me ...] ta2-isz {dingir}u-ra-masz-da pi-ik-ti {disz}u2 ta2-isz za-u-mi-in {dingir}u-ra-masz-da-na [{disz}tasz]-szu-[ip2 ap-pa {disz}u2-ni-na {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}pe3-ti]-ip#-na hal-pi-isz ir-sze-ik-ki 1(u) 3(disz) {dingir}na-an _{dingir}iti-mesz_ {dingir}ha-na-ma-ak-kasz-na pi-ir-ka4 hi zi2-la sza2-par2-rak-um#-[me hu-ut-ta2]-isz [a-ak sza2-rak 2(disz)-um]-me-ma {disz}pe3-ti-ip pir2-ru ir sza2-ir-ra-ip-pa2 sza2-par2-rak-um-me {disz}mi-ma-na i ta2-isz {asz}ba-ti-in {asz}ir-du-ma-[ka4 hi-sze ha-mi hu-ut-ta2-isz] {dingir}u-ra-masz-da pi-ik-ti {disz}u2 ta2-isz za-u-mi-in {dingir}u-ra-masz-da-na {disz}tasz-szu-ip2 ap-pa {disz}u2-ni-na {disz}tasz-szu-[ip2 ap-pa {disz}pe3-ti]-ip-[na hal-pi-isz ir-sze]-ik-ki 7(disz) {dingir}na-an _{dingir}iti-mesz_ {dingir}mi-ia-kan2-na-isz-na pi-ir-ka4 hi zi-la sza2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-isz [a-ak me-ni {disz}ru]-uh [ak-ka4] {disz}tasz-szu-ip2-na ir-sza2-ir-ra {disz}mi-isz-da-ad-da ir hu-ut-tasz-ti hu-pir2-ri {disz}te-ul-nu-ip ha-ri#-[ki]-ip# i-[ta2-ka4 pu-ut-tuk-ka4] sa#-ak {asz}hal-mar-ri-isz {disz}ir-sza2-da hi-sze {asz}har-ra-u-ma-ti-isz {asz}ir-ma-tam {disz}mi-ma-na ha-mi li-ip-[ka4 me-ni {disz}]mi-[ma-na {disz}tasz-szu-ip2] i-ta2-ka4 me-ri-ir ta2-ka4 sa-ak ha-mi {disz}ru-uh hu-pir2-ri ak-ka4 {disz}tasz-szu-ip2-na ir-sza2-ir-ra [ti-ri-isz-ti hu-pir2-ri a]-ak [_{disz}ruh]-mesz_ ak-ka4-pe3 ha-tar-ri-man-nu da-mi hu-pa-ip-pi ma-u-ri-isz-sza2 ap-pi-in hal-pi-isz
 en: And Darius the king says: That Mišdada who said: I am Smerdis, sent forth the troops to Arachosia (and) made a man their chief. Mimana by name, a Persian, my servant, (he) made the satrapy of Arachosia. Thus he said to them: Go forth! Kill Mimana and that troops who call themselves of Darius! Then that troops went forth to Arachosia to Mimana. (They) whom Mišdada sent forth at the fortress, Kappišakanuš by name, did battle with him. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, my troops slaughtered the rebellious troops. 13 days of the month Hanamakaš had passed, thus (they) did battle. And again (for) the 2nd (time) the rebels assembled and did battle with Mimana in a district, Irdumaka by name, in Arachosia. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, my troops slaughtered the rebellious troops. 7 days of the month Miyakannaš had passed, thus (they) made battle. And then the man whom Mišdada made the chief of troops fled together with several horseman and went (off). He came to a fortress, Iršada by name, in Arachosia, a dwelling of Mimana. Then Mimana together with troops was set after him, and went. They seized and killed that man who called himself the chief of troops and the men who were his foremost followers.
 fa: و داریوش پادشــاه می گــوید: آن وَه یَزداتَ که گــفت : من بَــردیَا (هسـتم) او جنگ آوران به هَرَ اووَتیش پیش فرستاد؛ یک مرد را بزرگ (فرمانده) اینها ساخت ؛ ویوانَ نام پارسی بنده من شهربانی (بر) هَرَ اووَتیشیان ساخت؛ به سوی او (فرستاد)، آنگاه به اینها گفت: پیش روید! ویوانَ را بکشید و آن جنگ آوران که خود را از آنِ داریوش پادشاه می گویند! سپس آن جنگ آوران به هَرَ اووَتیش به سوی ویـوانَ پیش رفتـند؛ آنـان که وَه یَزداتَ به پیش فرسـتاده بود در دژ کاپیشَ کانیش نـام در (سرزمین) هَرَ اووَتیشیان، آنجا نبرد با او گذاشتند؛ اَهورَمَزدا مرا یاری فرستاد، به نیروی اَهورَمَزدا جنگ آوران من جنگ آوران شورشیان را بسیار کشتند؛ 13 روز از ماه اَنامَکَ گذشته آنگاه نبرد ساخت. و باز بار دوم شـورشیان با هم گـرد آمدند نبرد با ویـوانَ گذاشـتند ؛ ناحیه ای گَندوتَوَ نام در هَرَ اووَتیش، اَهورَمَزدا مرا یاری فرستاد، به نیروی اَهورَمَزدا جنگ آوران من جنگ آوران شورشیان را بسیار کشتند؛ 7 روز از ماه ویَخنَ گذشته آنگاه نبرد ساخت. و سپس مردی که وَه یَزداتَ او را بزرگ (فرمانده) جنگ آوران ساخته بود او همراه سـواران اندک گریخت و رهسپار شد، به دژ اَرشادا نام در هَرَاووَتیش نشستگاه ویوانَ آنجا رسید؛ سپس ویوانَ همراه جنگ آوران پیِ او قرار گرفته رهسپار شد ، آنجا آن مرد که خود را بزرگ (فرمانده) جنگ آوران خواند و آن مردانی را که برجسته ترین از سویش پیروانش (بودند) گرفت و کشت.
38. a-ak {disz}[da-ri-ia]-ma-u-[isz _{disz}lugal_ na-an-ri] me-ni {dingir}da-a-ia-u2-isz {disz}u2-ni-na ha-hu-ut-ta2-ip hi {disz}u2 {asz}har-ra-u-ma-ti-isz hu-ut-ta2
 en: And Darius the king says: Then (this) nation became mine. This is what I accomplished in Arachosia.
 fa: و داریوش پادشـاه می گوید: سـپس سـرزمین از آن من شــدند؛ این (اسـت آنچـه) مـن در هَرَ اووَتیش انجام دادم.
39. [a-ak {disz}]da-[ri-ia-ma-u-isz {disz}]lugal na-an-ri ku-isz {disz}u2 {disz}par2-szipx(ESZ)-ik-ki a-ak {disz}ma-da-pe3-ik-ki sza3-nu-gi-ut sza2-rak 2(disz)-um-me-ma {disz}ba-[bi3-li]-ip pe3#-[ip]-ti-ip-pa2 {disz}ru-uh ki-ir {disz}ha-rak-ka4 hi-sze {disz}har-mi-nu-ia-ir ki-ir {disz}hal-ti-da {disz}sza2-ak-ri hu-pir2-ri _{asz}hal-mesz_ {asz}du-ib-ba-[la hi-sze] {asz}ba-[bi3-li ha-mi-mar hu-pir2]-ri [i]-ma-ka4 hi zi2-la ti-tuk-ka4 {disz}tasz-szu-ip2-pe3 ap ti-ri-isz na-an-ri {disz}u2 {disz}nab-ku-tur-ru-sir _dumu_ nab-bu-[ni-da]-na [a-ak me-ni {disz}tasz-szu-ip2] {disz}ba-bi3-li-ip {disz}u2-ik-ki-mar {disz}pe3-ti-ip-pa2 {disz}ha-rak-ka4 hu-pir2-ri-ik-ki pa-ri-isz a-ak {disz}ba-bi3-[li hu-pir2]-ri [mar-ri-isz {disz}lugal]-me {disz}ba-bi3-li hu-pir2-ri hu-ut-tasz a-ak me-ni {disz}u2 {disz}tasz-szu-ip2 {disz}ba-bi3-[li]-ip-pe3 ta2-ah {disz}mi-[in-da-bar]-na# hi-sze [{disz}ma-da {disz}u2] {disz}li-pa2-ru-ri hu#-[pir2]-ri {disz}ir-sza2-ir-ra ap-pi-ni ir hu-ut-ta2 hi zi2-la ap ti-ri-ia# [mi]-te-isz [{disz}tasz-szu-ip2 {disz}ba-bi3-li-ip] ak-ka4-pe3 {disz}u2-ni-na in-ni ti-ri-man-pi hu-pi-pe3 hal-pi-isz man-ka4 a-ak me-ni [{disz}mi]-in-da-bar-na {disz}tasz-szu-ip2# [i-ta2-ka4 {disz}ba-bi3]-li [pa-ri-isz {dingir}u]-ra-masz-da pi-ik-ti {disz}u2 ta2-isz za-u-mi-in {dingir}u-ra-masz-da-na {disz}mi-in-da-bar-na {disz}ba-bi3-li [...]-ik-ki [{disz}tasz-szu-ip2] ap#-pi-in zap-pi-isz 2(u) 2(disz) {dingir}na-an _{dingir}iti-mesz_ {dingir}mar-ka4-za-na-isz-na pi-ir-ka4 [hi] zi-la {disz}ha-rak-ka4 hu-pir2#-[ri ak-ka4] na-an-ri [{disz}u2 {disz}nab-ku-tur]-ru-sir ma-ra mar-ri-ik a-ak _{disz}ruh-mesz_ ap-pa ha-tar-ri-man-nu da-mi# hu-pa-ip-pi i-ta2-ka4 mar-[ri-ka4] rap2-pa2-[ka4 me-ni hi zi2-la] {disz}u2 sze-ra {disz}ha-rak-ka4 hu-pir2-ri a-ak _{disz}ruh-mesz_ ak-ka4-pe3 ha-tar-ri#-man-nu da-mi hu-pa-ip-[pi i-ta2]-ka4 {asz}ba-[bi3]-li [{gesz}ru-ir-ma] pe3-ip-li-ip
 en: And Darius the king says: While I was in Persia and Media, again (for) the 2nd (time) the Babylonians rebelled. A man, Harakka by name, an Armenian, the son of Haltida, in the town, Dubbala by name, in Babylon, rose up. Thus (he) lied and to the people said: I am Nebuchadnezzar the son of Nabonidus, and then the Babylonian people rebelled against me and went (over) to that Harakka, and he seized Babylon and he held kingship of Babylonia. And then I sent forth the troops to Babylon. Mindaparna by name, a Persian, my servant, I made their chief, thus I said them: Go forth! The Babylonian troops who don’t call themselves mine, kill them! And then Mindaparna went to Babylon together with troops. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, Mindaparna slaughtered the Babylonians (and) led their troops shackled. 22 days of the month Markazanaš had passed, thus that Harraka who said I am Nebuchadnezzar was seized and the men who were his foremost followers together with him seized and bound. Then I ordered that Harraka and the men who were his foremost followers together with him imapled in Babylon.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: هنگامیکه من در (سرزمین) پارسیان و (سرزمین) مادها بودم باز بار دوم بابلیان نافرمان شدند؛ یک مرد اَرخَ نام یک اَرمَنی پسر هَلدیتَ، او در شهر دوبالَ نام در بابل از آنجا او برخاست؛ آنگاه دروغگو شد، مردم را به اینها گفت: من نَبوکودوری اوصور پسر نَبونَئید (هستم) و سپس مردم بابلیان از من نافرمان شدند و به سوی آن اَرخَ رفتند و بابل را او گرفت، پادشاهی بابلیان را او ساخت. و سپس من جنگ آوران به بابل پیش فرستادم؛ ویندَ فَرنا نام پارسی بنده من او را بزرگ (فرمانده) اینها ساختم آنگاه به اینها گفتم: پیش روید! جنگ آوران بابلیان که خود را از من نمی گویند، آنها را بکشید! و سپس ویندَفَرنا همراه جنگ آوران به بابل رهسپار شد؛ اَهورَمَزدا مرا یاری فرستاد، به نیروی اَهورَمَزدا ویندَفرنا بابلیان را بسیار کشت؛ جنگ آوران اینها را به بند کشید؛ 22 روز از ماه وَرکَ زَنَ (؟) گذشته آنگاه آن اَرخَ که گفت:”من نَبوکودوری اوصور (هستم)“ گرفته شد و مردان برجسته ترین پیروان وفادار همراهش گرفته شده به بند کشیده شدند؛ سپس آنگاه فرمان دادم آن اَرخَ و مردان برجسته ترین پیروان وفادار همراهش در بابل بر دار نهاده شدند.
40. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an#-ri hi {disz}u2 {asz}ba-bi3-[li ...] x [hu-ut-ta2]
 en: And Darius the king says: This is what I accomplished in Babylon.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: این (است آنچه) در بابل انجام دادم.
41. [a-ak {disz}]da#-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri hi ap-pa {disz}u2 hu-ut-ta2 {asz}pe3-ul ki#-ma za-u-mi-in {dingir}u-ra-[masz]-da#-[na {disz}]u2# [hu-ut-ta2 ku-isz {disz}lugal-me] hu-ut-ta2 1(u) 9(disz) {asz}pe3-ut hu-ut-ta2 za-u-mi-in {dingir}u-ra-masz-da-na {disz}u2 ap-pi-in hal-pi-ia a-ak 9(disz) {disz}[lugal-ip {disz}]u2# ma-u-[ri-ia ki]-ir {disz}kam-ma-ad-da hi-sze {disz}ma-ku-isz ti-tuk-ka4 na-an-ri {disz}u2 {disz}bir3-ti-ia _dumu_ ku-rasz2-na hu-pir2#-[ri {disz}par2-szipx(ESZ) pe3]-ip-[tasz a-ak {disz}ha]-szi-na hi-sze {disz}ha-tam-tar-ra hu-pir2-ri {disz}ha-tam-ti-ip ap-pi-in pe3-ip-tasz#-sza2 na-an-ri {disz}lugal-me {disz}[ha-tam-tup-na] {disz}u2 [hu-ut-ta2 ma-ra a]-ak# {disz}nu-ti-ut-be-ul hi-sze {disz}ba-bi3-li ir ki-ir ti-tuk-ka4 na-an-ri {disz}u2 {disz}nab-[ku]-tur-ru-sir _dumu_ na-bu-ni-da-na [hu]-pir2-ri# [{disz}ba-bi3-li]-ip pe3-ip-ti-isz a-ak {disz}mar-ti-ia hi-sze {disz}par2-szir8 ki-ir ti-tuk-ka4 na-an-ri {disz}u2 {disz}um-man-[nu-isz _{disz}lugal_ {disz}ha]-tam-ti#-[ip-na hu-pir2]-ri# {disz}ha-tam-ti-ip pe3-ip-tasz a-ak {disz}pir2-ru-mar-ti-isz hi-sze {disz}ma-da ti#-tuk-ka4 na-an-ri {disz}u2 [{disz}sza2-ut-tar-ri-ut]-ta2 [_{disz}numun-mesz_ {disz}ma]-ak#-isz-tar-ra-na ma-ra hu-pir2-ri {disz}ma-da-pe3 ap-in pe3-ip-tasz a-ak [zi2]-isz-sza2-in-tak-ma hi-sze {disz}[asz2-sza2-kar-ti]-ia#-ra [ti-tuk-ka4 na-an]-ri {disz}lugal-me {disz}hu-ut-ta2 _{disz}numun-mesz_ {disz}ma-ak-isz-tar-ra-na ma-ra hu-pir2-ri# [{disz}]asz2-sza2-kar-ti-ia-ip [pe3-ip-tasz a-ak] {disz}pir2#-[ra-da hi]-sze {disz}mar-ku-isz-ir-ra ti-tuk-ka4 na-an-ri {disz}lugal-me {disz}mar-ku-isz-pe3-na {disz}u2# hu-ut-ta2 hu-pir2-ri {disz}[mar-ku-isz-pe3 pe3]-ip-[tasz a-ak {disz}mi]-isz-da-ad-da hi-sze {disz}par2-szir8-ra ti-tuk-ka4 na-an-ri {disz}u2 {disz}bir3-ti-ia _dumu_ ku-rasz2-na hu-[pir2-ri {disz}par2]-szipx(ESZ) ap-pi-in [pe3-ip]-tasz a-ak {disz}ha-rak-ka4 hi-sze {disz}har-mi-nu-ia-ra ti-tuk-ka4 na-an-ri [{disz}]u2 {disz}nab-ku-tur-ru-sir# [_dumu_ nab]-bu-ni-da-[na ma]-ra hu-pir2-ri {disz}ba-bi3-li-ip ap-in pe3-ip-tasz
 en: And Darius the king says: This is what I accomplished (by) the intercession of Ahuramazda; one year after that I held kingship. (I) did 19 battles. (By) the intercession of Ahuramazda, I killed them and seized 9 kings: A Gaumata by name, a magus, lied (and) said: I am Smerdis the son of Cyrus. He caused the Persians to rebel and Hašina by name, an Elamite, caused these Elamites to rebel and said: I held kingship of the Elamites and Nidintu-Bēl by name, a Babylonian, lied (and) said: I am Nebuchadnezzar, the son of Nabonidus. He caused the Babylonians to rebel and Martiya by name, a Persian, lied (and) said: I am Ummannuš, the king of the Elamites. He caused the Elamites to rebel and Phraortes by, name, a Mede, lied (and) said: I am Šattarida of the family of Cyaxares. He caused the Medes to rebel and Zišantakma by name, a Sagartian, lied (and) said: I held kingship. (I am) of the family of Cyaxares. He cause the Sagartians to rebel and Pirrada by name, a Margian, lied (and) said: I held kingship of Margians. He cause the Margians to rebel and Mišdada by name, a Persian, lied (and) said: I am Smerdis the son of Cyrus. He caused the Persians to rebel and Harakka by name, an Armenian, lied (and) said: I am Nebuchadnezzar, the son of Nabonidus. He caused these Babylonians to rebel.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: این (است) آنچه من انجام دادم، در یک سال به نیروی اَهورَمَزدا من انجام دادم پس از آنکه پادشاهی ساختم؛ 19 جنگ کردم؛ به نیروی اَهورَمَزدا من اینان را کشتم و 9 پادشاه را من گرفتم یکی گَئوماتَ نام مُغ دروغگو شد (و) گفت: من بَردِیَا پسر کوروش )هستم)، او پارسیان را نافرمان ساخت و آثرینَ نام ایلامی، او ایلامیان اینان را نافرمان ساخت گفت: پادشاهی ایلامیان را من ساختم و نیدینتوبل نام یک بابلی دروغگو شد (و) گفت: من نَبوکودوری اوصور پسر نَبونَئید (هستم)، او بابلـیان را نافرمان ساخت و مَرتِیَ نـام یک پارسـی دروغگو شد و گفت: من ای مَنیش شاه ایلامیان (هستم)، او ایلامیان را نافرمان ساخت و فرَوَرتیش نام مادی دروغگو شد (و) گفت: من خشَثریتَ از خاندان هوَخشترَ )هستم)، او مادها، اینان را نافرمان ساخت و چیثرَتَخمَ نام اَسَگَرتی دروغگو شد (و) گفت: پادشاهی من ساختم، از خاندان هوَخشترَ (هستم)، او اَسَگَرتیان را نافرمان ساخت و فرادَ نام مَروی دروغگو شد (و) گفت: پادشاهی مَرویان را من ساختم، او مَرویان را نافرمان ساخت و وَه یَزداتَ نام پارسی دروغگو شد (و) گفت: من بَردِیَا پسر کوروش (هستم)، او پارسیان، اینان را نافرمان ساخت و اَرخَ نام اَرمَنی دروغگو شد (و) گفت: من نَبوکودوری اوصور پسر نَبونَئید (هستم)، او بابلیان، اینان را نافرمان ساخت.
42. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ [na-an-ri {disz}ap-pi hi 9(disz) {disz}]lugal-ip ap-pa {disz}u2 pe3-ut hi ha-ti-ma ma-u-ri-ia
 en: And Darius the king says: These are the 9 kings whom I seized in these battles.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: اینان، این 9 پادشاه (هستند) که من در سراسر این جنگ ها گرفتم.
43. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-[isz _{disz}lugal_ na-an-ri {disz}]da#-a-ia-u-isz hi ap-pa {disz}pe3-ip-ti-ip-pi ap-pi ti-ut-ki-me ap-pi-in pe3-ip-tasz ap-pa ap-pi-[ni {disz}tasz-szu-ip2-pe3 {disz}u2-ik-ki-mar pe3-ip]-ti-ip a-ak me-ni {dingir}u-ra-masz-da kur-pi {disz}u2-ni-na-ma ap-pi-in hu-ut-tasz sa-ap {disz}u2# [ha-ni-ra zi2-la hi zi2]-la [ap-pi]-in hu-ut-ta2
 en: And Darius the king says: The nations who rebelled, the lie caused them to rebel, they lied to the people and then Ahuramazda put them into my hands, as I desired(?) I did (unto) them.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: این سرزمین ها که نافرمان شدند، اینها دروغ اینان را نافرمان ساخت چنانچه اینان این مردم را دروغ گفتند و پس اَهورَمَزدا اینان را در دستان من را ساخت، هنگامیکه مرا کام بود (؟) آنگاه با اینان انجام دادم.
44. a-ak da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri {disz}nu _{disz}lugal_ {disz}ak-ka4 me-isz-szi-in [sza3-ni-ik-ti ti-ut-ki-um-me]-mar# szil-la-ka4 du-in nu-isz-gi-isz _{disz}ruh-mesz_-ir-ra ti-te-in-ra hu-pir2-ri szil-la-ka4 mi-ul-li-e ha-[pi-isz an-ka4 hi zi2-la el-ma-in-ti] {disz}da-a-ia-u2-isz-mi tar-ma asz2-du
 en: And Darius the king says: Whosover shall be king hereafter, guard yourself greatly from the lie! The man (who) lies, (greatly) investigate him! If thus you think: my nations are secure.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: تو پادشاه که پس از این هستی ، از دروغ به سختی خود را نگهدار! مردی که دروغ می گوید او را به سختی بازجویی کن اگر آنگاه می اندیشی سرزمینم آرام است.
45. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri hi ap-pa [{disz}u2 hu-ut-ta2 za-u-mi-in {dingir}]u-ra-masz-da-na {asz}pe3-ul ki-ma hu-ut-ta2 a-ak {disz}nu {disz}ak-ka4 me-isz-szi-in {asz}tup-pi hi pe3-ip-ra-an-ti ap-[pa {disz}u2 hu-ut-ta2 ap-pa] {asz}tup-pi hi-ma tal-li-ik hu-uh-pe3 u-ri-isz a-nu ti-ut-ki-um-me el-[man]-ti
 en: And Darius the king says: This is what I accomplished in a year (by) the intercession of Ahuramazda, and whosoever shall hearafter read the inscription that I made, believe in what is written therein, lest you think (it is) a lie!
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: این (است) آنچه من انجام دادم به نیروی اَهورَمَزدا در یک سال انجام دادم و تو که از این پس این (سنگ) نبشته را می خوانی، آنچه من انجام دادم، این که در این (سنگ) نبشته نوشته شد آن را باور کن! دروغ مپندار!
46. a-ak {disz}da-ri-[ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an]-ri {dingir}ki-ri-ir {dingir}u-ra-masz-da sa-ap ap-pa hi si-ri in-ni ti-ut-ki#-um-me {disz}u2 {asz}pe3-ul ki-ma [hu-ut-ta2]
 en: And Darius the king says: (I as a) devotee(?) of Ahuramazda, as to the fact that this is truth, not a lie, (what) I accomplished in one year.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: ( من) فدایی(؟) اَهورَمَزدا بر این حقیقت (گواه؟ هستم) که این راست (است) نه دروغ (آنچه) من در یک سال انجام دادم.
47. [a-ak {disz}]da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri za-u-mi-in {dingir}u-ra-masz-da-na da-a-ki-ta2 {disz}u2-ni-na ir-sze-ik-ki [hu-ut]-tuk-[ka4 ... ap]-pa tup-pi hi-ma in-ni tal-li-ik hu-pe3 in-tuk-ki-um-me a-nu {disz}ak-ka4 {asz}tup-pi hi me-isz-szi-in pe3-ra-an-ra [...]-mar ap-pa {disz}u2-ni-na hu-ut-ta2-ak hu-pir2-ri in-ni u-ri-in-ra ti-ut-ki-me el-man-ri
 en: And Darius the king says: (By) the intercession of Ahuramazda, much else has been done by me that (has) not been written in this inscription; for that reason may whoever reads this inscription hereafter think much that has been done by me, dand not believe (and) think, a lie.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: به نیروی اَهورَمَزدا دیگر چیزهای دیگر از من بسیار انجام شده بود (که) آن در این (سنگ) نبشته نوشته نشد؛ از آن روی مبادا او که این (سنگ) نبشته را از این پس بخواند، او بسیار پندارد آنچه از من انجام شد؛ او باور نکند و دروغ بپندارد.
48. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri# {disz}ak-ka4-pe3 {disz}lugal-ip ir-pi-ip-pi ku-isz sza3-pe3-ip hu-pi-pe3-na hi-nu-ip-pa2-ak in-ni hu-ut-ta2-ak sa-ap {disz}u2 [pe3-ul ki-ma za-u-mi-in {dingir}]u-ra-masz-da-na hu-ut-ta2
 en: And Darius the king says: Those who were formerly kings, as long as they lived, accomplished nothing like it (by) the intercession of Ahuramazda, in one year.
 fa: داریوش پادشاه می گوید: آنان که پادشاهان پیش از این (بودند) هنگامیکه زیستند به دست آنان (هیچ چیز) همانند این انجام نشد هنگامیکه من در یک سال به نیروی اَهورَمَزدا انجام دادم.
49. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri am {disz}nu u-ri-isz ap-pa {disz}u2 hu-ut-ta2 hi zi2-la hu-[pe3 in-tuk-ki-me a-nu] tar#-tan-ti a-ak an-ka4 li-ul-muk hi in-ni tar-ti-in-ti {disz}tasz-szu-ip2 ap-in ti-ri-in-ti {dingir}u-ra-masz-da {disz}nu-in ka4-ni-isz-ni a-ak [... _{disz}numun]-mesz_-ni a-ak ku-ut-ta2 {disz}nu me!-ul-li-ik-ta2 ka4-tak-ti-ni a-ak an-ka4 sza2-rak li-ul-muk hi tar-ti-[in]-ta2 {disz}tasz-szu-ip in-ni ap!-[pi-in ti-ri-in-ti {dingir}u-ra-masz-da] {disz}nu-in hal-pi-isz-ni a-ak ku-ut-ta2 _{disz}numun-mesz_-ni a-nu ki-ti-in-ti
 en: And Darius the king says: Now, believe in what I accomplished! Thus speak to the people! Don’t conceal! If (you) don’t conceal this record (and) speak to the people, may Ahuramazda befriend you and your family and may you live for a long time. And if you ever conceal this record, do not speak to the people, may Ahuramazda kill you and may (you) not pour out your seed.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: اکنون تو باور کن! آنچه من انجام دادم، آنگاه مردم را به اینان بگو! پنهان مساز! و اگر این گزارش را پنهان نسازی، مردم، اینان را بگویی، اَهورَمَزدا ترا نزدیک (دوست) باد! و هم خاندانت و هم تو روزگاری دراز زندگی کنی! و اگر همواره این گزارش را پنهان سازی مردم، اینان را نگویی، اَهورَمَزدا ترا بکشد! و هم خاندانت را فراوان مسازی!
50. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri hi ap-pa {disz}u2 [hu-ut]-ta2 za-u-mi-in {dingir}u-ra-masz-da-na {asz}pe3-ul ki-ma hu-ut-ta2 {dingir}u-ra-masz-da {dingir}na-ap {disz}har-ri-ia-na-um pi-ik-ti {disz}u2 ta2-isz a-ak [{dingir}na-ap] da-[a-ip ap]-pa sza3-ri-na
 en: And Darius the king says: This is what I accomplished (by) the intercession of Ahuramazda, (I) accomplished in one year. Ahuramazda, the god of Aryans, sent me aid and the other gods;
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: این آنچه من انجام دادم به نیروی اَهورَمَزدا در یک سال انجام دادم؛ اَهورَمَزدا خدای آریاییان مرا یاری فرستاد و هم خدایان دیگر که هستند.
51. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri hu-uh-pe3 in-tuk-ki-me {dingir}u-ra-masz-da {dingir}na-ap {disz}har-ri-ia-[na-um pi-ik-ti ta2-isz a-ak ku-ut]-ta2 {dingir}na-ap ap-pa da-a-ip-pe3 sa-ap ap-na [...] {disz}u2 in-ni ha-ri-ik-ka4 ha-um a-ak in-ni ti-tuk-kur-ra-gi-ut a-ak in-ni [ap-pan-la-kur-ra-gi-ut in]-ni {disz}u2 a-ak in-ni _{disz}numun-mesz_-mi szu-tur uk-ku hu-pa-gi-ut a-ak in-ni {disz}ip-pa2-ak-ra in-ni {disz}isz-tuk-ra ap-pan-la-ik-ki-um-[me ...] _{disz}ruh-mesz_-ir-ra ak-ka4 _{asz}ul-hi-mesz_ {disz}u2-ni-na-ma du-in par2-ru-isz-ta2 hu-pir2-ri szil-la-ka4 ir ku-uk-ti a-ak {disz}ak-ka4 hal-lu-ma-ir hu-[pir2-ri szil-la-ka4 {disz}u2 ir] ha-pi-ia ap-pan-la-ik-ki-um-me ak-ka4-ri-ug-gi in-ni hu-ut-ta2
 en: and Darius the king says: For that reason Ahuramazda, the god of Aryans, sent me aid and the other gods, because I wasn’t hostile and wasn’t a liar and wasn’t a transgressor, neither I nor my family. I proceed (according to) the right and neither the strong (person) nor weak (person) I did transgress against. The man who coorporated with my house, him I greatly upheld and who injured, him I greatly investigated. (I) didn’t transgress against anyone.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: از آن روی اَهورَمَزدا خدای آریاییان مرا یاری فرستاد و هم خدایان دیگر، زیرا من نه دشمن بودم و نه دروغگو بودم و نه ستمگر بودم، نه من و نه خاندانم؛ بر راستی پیروی کردم و نه توانا نه ناتوان ستم بر اینان نساختم، مردی که با خانه (شاهی) من خود همکاری کرد او را به سختی پاس داشتم و او که آسیب رسان (بود)، او را من به سختی مجازات کردم و ستم بر کسی نساختم .
52. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri {disz}nu [{disz}lugal {disz}ak-ka4 me-isz-szi-in sza3]-ni-ik-ti _{disz}ruh-mesz_-ir-ra ti-tuk-ra hu-pir2-ri a-nu in kan2-ni-in-ti a-ak a-nu {disz}ak-ka4 ap-pan-la-ik-ki-um-me hu-ut-ti-isz
 en: And Darius the king says: Whosover shall be king hereafter, the man (who) lies, don’t befriend him, neither (the man) who transgressed.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: تو پادشاه که پس از این هستی مرد دروغگو، او را دوست مباش! و نه او که ستم ساخت!
53. [a-ak {disz}da]-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri {disz}nu ak-ka4 me-isz-szi-in {asz}tup-pi hi zi2-ia-in-ti ap-pa {disz}u2 tal-li-ra hi in-na-ak-ka4-nu-ma {asz!}[pat2-ti-kar-ra-um] x [a-nu] sa#-ri-in-ti sa-ap in-nu-ip-pat2-ta2 hi zi2-la ku-uk-tasz a-ak an-ka4 {asz}tup-pi hi zi2-ia-in-ti hi in-na-ak-ka4-ak-ka4-nu-ma [a-ak in-ni ap-pi-in sa]-ri-in-ti sa-ap in-nu-ip-pat2-ta2 zi2-la ku-uk-ta2-in-ta2 {dingir}u-ra-masz-da {disz}nu-in ka4-ni-isz-ni a-ak ku-ut-ta2 _{disz}numun-mesz_-ni [ki-ti-in-ti a-ak mi]-ul-li-ta2 ka4-tuk-ti-ni a-ak ku-ut-ta2 ap-pa hu-ut-tan-ti hu-uh-pe3 {dingir}u-ra-masz-da ha-iz-za-isz-ni a-ak an-ka4 {asz}tup-pi hi [in-na-ak-ka4-nu-ma sa]-ri-in-ti in-ni ku-uk-tan-ti {dingir}u-ra-masz-da {disz}nu-in hal-pi-isz-ni a-ak ku-ut-ta2 _{disz}numun-mesz_-ni a-nu ki-ti-in-ti [a-ak ap-pa hu-ut-ta2-in-ti ap-in] {dingir}u-ra-masz-da ri-ip-pi-isz-ni
 en: And Darius the king says: Whosover shall hereafter see the inscription that I wrote down, don’t destroy these sculptures (and) the sculptured likeness(?). Protect them as long as you have strength! And if (you) see this inscription (and) these sculptures and don’t destroy them, as long as you have strength, protect (them), may Ahuramazda befriend you and your family and may you live for a long time, and whatever you do, may Ahuramazda make that successful, but if (you) destroy this inscription and (these) sculptures (and) don’t protect (them), may Ahuramazda kill you and may (you) not pour out your seed! And whatever you do, may Ahuramazda destroy it.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: تو که از این پس این (سنگ) نبشته را می بینی که من نوشـتم، ایـن پیکره های تندیس را ویران مساز! تا هنگامیکه توان داری آنگاه پاس دار! و اگر این (سنگ) نبشته را ببینی این پیکره ها را و اینها را ویران نسازی تا هنگامیکه توان داری آنگاه پاس داری، اَهورَمَزدا تو را دوست باد و هم خاندانت و هم تو زمانی دراز زندگی کنی! و هم آنچه انجام می دهی آن را اَهورَمَزدا کامیاب سازد و اگر این (سنگ) نبشته، پیکره ها را نابود سازی، پاس نداری، اَهورَمَزدا تو را بکشد و هم خاندانت را فراوان مسازی و آنچه انجام می دهی اَهورَمَزدا آن را تباه کند!
54. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri {disz}mi-in-da-bar-na hi-sze {disz}mi-isz-par2-[ra {disz}sza2-ak-ri {disz}par2-szir8]-ra a-ak {disz}hu-ut-ta2-na hi-sze {disz}du-uk-kur-ra {disz}sza2-ak-ri {disz}par2-szir8-ra a-ak {disz}kam-bar-ma hi-sze {disz}mar-du-nu-ia {disz}sza2-ak-ri {disz}[par2-szir8-ra a-ak {disz}mi]-tar-na hi-sze {disz}ba-ka4-pi-ig-na {disz}sza2-ak-ri {disz}par2-szir8-ra a-ak {disz}ba-ka4-bu-uk-sza2 hi-sze {disz}da-ad-du-[man!]-ia sza2-ak-ri {disz}par2-szir8-ra [a-ak {disz}har-du-man-nu-isz] {disz}ma-u-uk-ka4 {disz}sza2-ak-ri {disz}par2-szir8-ra ap-pi _{disz}ruh-mesz_ {disz}u2 ta2-hu-ip ku-isz {disz}u2 {disz}kam-ma-ad-da {disz}ak-ka4 {disz}ma-ku-isz [ir hal-pi-ia ak-ka4 na-an]-ri# {disz}u2 {disz}bir3-ti-ia _dumu_ ku-rasz2-na a-ak ha-me-ir _{disz}ruh-mesz_ {disz}ap-pi {disz}u2 ta2-u-man-li-ip {disz}nu _{disz}lugal_ ak-ka4 me-isz#-[szi-in sza3-ni-ik-ti _{disz}numun]-mesz_ ap-pa _{disz}ruh-mesz_ ap-pi ir ku-uk-tasz
 en: And Darius the king says: Mindaparna by name, Mišparra, his son, a Persian and Huttana by name Dukkurra, his son a Persian and Kambarma by name Mardunuya, his son, a Persian, and Mitarna by name, Bakapikna, his son, a Persian, and Bakapukša by name, Dadumanya, his son, a Persian, and Irdumannuš, Mawukka, his son, a Persian. These men were helpful (for) me when I killed Gaumata the Magus, who said: I am Smerdis the son of Cyrus, and in that time these men brought me help. Whosover shall be king hereafter, protect the family of these men!
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: ویندَفَرنَ نام پسر وایَ سپارَ پارسی و اوتانَ نام پسر ثوخرَ پارسی و گَئو بَرووَ نام پسر مَردونیَه پارسی و ویدَرنَ نام پسر بَغَ بیگنَ پارسی و بَغَ بوخشَ نام پسر داتووَهیَ پارسی و اَردومَنِش پسر وَهَ اوکَ پارسی؛ این مردان مرا همراه شدند هنگامیکه من گَئوماتَ مُغ را کشتم که گفت: من بَردِیَا پسر کوروش (هستم) و در آن هنگام این مردان مرا همراهی رساندند ؛ تو پادشاه که از این پس هستی، خاندان این مردان را پاس بدار !
surface b
  Inscription above the figure of Darius
1. {disz}u2 {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ mi-isz-da-asz2-ba {disz}sza2-ak-ri {disz}ha-ak-ka4-man-nu-isz-szi-ia-ra _{disz}lugal_ {disz}lugal-na {disz}u2 la-an _{disz}lugal_ {disz}par2-szipx(ESZ)-ik-ki
 en: I (am) Darius, the king, Hystaspes, his son, an Achaemenid, king of kings, I (am) …, king in Persia.
 fa: من داریوش پادشـاه، پسـر ویشتاسـپَ، هَخامَنِشی، شاه شاهان؛ من پادشاه .... در )سرزمین) پارسیان (هستم).
2. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri {disz}u2 {disz}at-ta2-ta2 {disz}mi-isz-da-asz2-ba a-ak {disz}mi-isz-da-asz2-ba {disz}at-te-ri {disz}ir!-sza2-um-ma a-ak {disz}ir!-sza2-um-ma {disz}at-te-ri {disz}har-ri-ia-ra-um-na a-ak {disz}har-ri-ia-ra-um-na {disz}at-te-ri {disz}zi2-isz-pi-isz a-ak {disz}zi2-isz-pi-isz {disz}at-te-ri {disz}ha-ak-ka4-man-nu-isz
 en: And Darius the king says: I, my father (was) Hystaspes, and Hystaspes, his father (was) Arsames, and Arsames, his father (was) Ariaramnes, and Ariaramnes, his father (was) Teispes, and Teispes, his father (was) Achaemenes.
 fa: و داریـوش پادشـاه می گویـد: من پدرم ویشـتاسپَ و ویشتاسپَ پدرش اَرشامَ و اَرشامَ پـدرش آریارَمنَا و آریــارَمنَا پدرش چیش پیـش و چیش پیـش پدرش هَخامَنِش
3. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri hu-uh-pe3 in-tuk-ki-me {disz}nu-ku _{disz}numun-mesz_ {disz}ha-ak-ka4-man-nu-isz-ia ti-ri-ma-nu-un sza2-asz2-sza2-ta2 ka4-ra-ta2-la-ri {disz}sza2-lu-u2-ut a-ak sza2-asz2-sza2-ta2 ka4-ra-ta2-la-ri _{disz}numun-mesz_ {disz}nu-ka4-mi {disz}lugal-ip
 en: And Darius the king says: For that reason we, (our) family, Achaemenids are called. From long ago (we) have been noble and from long ago our family have been kings.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: از آن روی ما خود را خاندان هَخامَنِشی می گوییم؛ از دیرباز نژاده بودیم و از دیرباز خاندان ما شاهان (بودند).
4. a-ak {disz}da-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri 8(disz) {disz}lugal-ip _{disz}numun-mesz_ {disz}u2-ni-na ap-pu-ka4 {disz}lugal-me mar-ri-isz {disz}u2 9(disz)-u2-me-ma {disz}lugal-me hu-ut-ta2 sza2-ma-ak-mar {disz}nu-ku {disz}lugal-ip-u2-ut
 en: And Darius the king says: 8 kings in my family formerly held kingship, I was the 9th king. One after another(?), we were kings.
 fa: و داریوش پادشاه می گوید: 8 پادشاه از خاندان من پیشتر پادشاهی گرفتند، من نهمین پادشاهی ساختم، پی در پی ؟ ما شاهان بودیم.
surface c
  Inscription below the portrait figure of Gaumata, the Magian.
1. hi {disz}kam-ma-ad-da {disz}ma-ku-isz ti-tuk-ka4 na-an-ri {disz}u2 {disz}bir3-ti-ia _dumu_ ku-rasz2-na {disz}u2 {disz}lugal-me hu-ut-ta2 ma-ra
 en: This is Gaumata the Magus, (who) lied (and) said: I (am) Smerdis, the son of Cyrus. I held kingship.
 fa: این گَئوماتَ مُغ (است)؛ دروغگو شد (و) گفت: من بَردِیَا پسر کـوروش (هستم)، من پادشـاهی ساختم.
surface d
  Inscription above the figure of Ashina, the Susian pretender.
1. hi {disz}ha-szi-na ti-tuk-ka4 na-an-ri {disz}lugal-me {disz}ha-tam-ti-ip-pe3 {disz}u2 hu-ut-ta2 ma-ra
 en: This is Hasšina (who) lied (and) said: I held kingship of the Elamites.
 fa: این آثرینَ (است)؛ دروغگو شد (و) گفت: پادشاهی ایلامیان را من ساختم.
surface e
  Inscription above the figure of Nidintu-Bēl, the Babylonian pretender.
1. hi {disz}nu-ti-ut-pe3-ul ti-tuk-ka4 na-an-ri {disz}u2 {disz}nab-ku-tur-ra-sir _dumu_ nab-bu-ni-da-na {disz}lugal-me {disz}ba-bi3-li-ip-pe3 {disz}u2 hu-ut-ta2 ma-ra
 en: This is Nidintu-Bēl (who) lied (and) said: I (am) Nebuchadnezzar son of Nabonidus. (I) held kingship of the Babylonians.
 fa: این نیدینتوبل (است)؛ دروغگو شد (و) گفت: من نَبوکودوری اوصور پسر نَبونَئید (هستم)، پادشاهی بابلیان را من ساختم.
surface f
  Inscription above the figure of Phraortes, the median pretender.
1. hi {disz}pir2-ru-mar-ti-isz ti-tuk-ka4 na-an-ri {disz}u2 {disz}sza2-ut-tar-ri-ut-ta2 _{disz}numun-mesz_ {disz}ma-ak-isz-tar-ra-na {disz}lugal-me {disz}ma-da-pe3-na {disz}u2 hu-ut-ta2 ma-ra
 en: This is Phraortes (who) lied (and) said: I am Šattarridda of the family of Cyaxares. I held kingship of the Medes.
 fa: این فرَوَرتیش (است)؛ دروغگو شد (و) گفت: من خشَثریتَ از خاندان هوَخشترَ (هستم)، پادشاهی مادها را من ساختم.
surface g
  inscription above the figure of Martiya, the Susian, pretender.
1. hi {disz}mar-ti-ia ti-tuk-ka4 na-an-ri {disz}u2 um-man-nu-isz {disz}lugal-me {disz}ha-tam-ti-ip-pe3 _{disz}lugal_ hu-ut-ta2 ma-ra
 en: This is Martiya (who) lied (and) said: I (am) Ummanuš. (I) held kingship of the Elamites.
 fa: این مَرتِیَ (است)، دروغگو شد (و) گفت: من ایمَنیش (هستم)، پادشاهی ایلامیان را ساختم.
surface h
  Inscription above the figure of Citrantakhma, the Sagartian pretender
1. hi {disz}zi2-isz-sza2-an-tak-ma ti-tuk-ka4 na-an-ri {disz}u2 _{disz}numun-mesz_ {disz}ma-ak-isz-tar-ra-na {disz}lugal-me {disz}asz2-sza2-kar-ti-ia-ip-pe3 {disz}u2 hu-ut-ta2 ma-ra
 en: This is Zišantakma (who) lied (and) said: I (am) of the family of Cyaxares. I held kingship of the Sagartians.
 fa: این چیثرَتَخمَ (است)؛ دروغگو شد (و) گفت: من از خاندان هووَخشترَ (هستم)، پادشاهی اَسَـگَرتیان را من ساختم.
surface i
  Inscription above the figure of Vahyazdata, the Persian pretender.
1. hi {disz}mi-isz-da-ad-da ti-tuk-ka4 na-an-ri {disz}u2 {disz}bir3-ti-ia _dumu_ ku-rasz2-na {disz}u2 {disz}lugal-me hu-ut-ta2 ma-ra
 en: This is Mišdada (who) lied (and) said: I (am) Smerdis, the son of Cyrus. I held kingship.
 fa: این وَه یَزداتَ (است)؛ دروغگو شد (و) گفت: من بَردیَا پسر کوروش (هستم)؛ من پادشاهی ساختم.
surface j
  Inscription above the figure of Arakha, the Babylonian pretender.
1. hi {disz}ha-rak-ka4 ti-tuk-ka4 na-an-ri {disz}u2 {disz}nab-ku-tur-sir _dumu_ {disz}nab-bu-ni-da-na {disz}lugal-me ba-bi3-li-ip-pe3 {disz}u2 hu-ut-ta2 ma-ra
 en: This is Harakka (who) lied (and) said: I (am) Nebuchadnezzar, son of Nabonidus. (I) held kingship of the Babylonians.
 fa: این اَرخَ (است)؛ دروغگو شد (و) گفت: من نَبوکودوری اوصور پسر نَبونَئید (هستم)، پادشاهی بابِلیان را من ساختم.
surface k
  Inscription above the figure of Frada, the Magian pretender.
1. hi {disz}pir2-ra-da ti-tuk-ka4 na-an-ri {disz}u2 {disz}mar-ku-isz-pe3-na {disz}lugal-me hu-ut-ta2 ma-ra
 en: This is Pirrada (who) lied (and) said: I held kingship of the Margians.
 fa: : این فرادَ (است)؛ دروغگو شد (و) گفت: من پادشاهی مَرویان را ساختم.
surface l
  Inscription above the figure of Skunka, the Schythian.
1. hi {disz}isz-ku-in-ka4 ak ka4 {disz}sza2-ak-ka4
 en: This is Iškunka, who is Scythian.
 fa: این سکونخای سکایی (است).
surface m
  Inscription above the figure of Darius and his attendants
1. {disz}dar-ri-ia-ma-u-isz _{disz}lugal_ na-an-ri za-u-mi-in {dingir}u-ra-masz-da-na {disz}u2 {asz}tup-pi-me da-a-e-ik-ki hu-ut-ta2 har-ri-ia-ma ap-pa sza2-isz-sza2 in-ni sza3-ri ku-ut-ta2 {asz}ha-la-at uk-ku ku-ut-ta2 _kusz-mesz_ uk-ku ku-ut-ta2 {asz}hi-isz ku-ut-ta2 e-ip-pi hu-ut-ta2 ku-ut-ta2 tal-li-ik ku-ut-ta2 {disz}u2 ti-ip-pa2 pe3-ip-ra-ka4 me-ni {asz}tup-pi-me am-min2-nu {disz}da-a-ia-u2-isz mar-ri-da ha-ti-ma {disz}u2 tin-gi-ia {disz}tasz-szu-ip2-pe3 sa-pi-isz
 en: Darius the king says: (By) the intercession of Ahuramazda, I created a text elsewhere in Aryan that did not formerly exist, neither on clay (tablets) nor on parchment, (and) both the name and lineage(?) (I) created, so that it was written down and read before me. Then I sent this text throughout all nations. The people copied (it).
 fa: داریوش پادشاه می گوید: به نیروی اَهورَمَزدا من نبشته (در) جای دیگر ساختم به آریایی که پیشتر نبود هم بر گِل هم بر پوست؛ هم نام هم تبار ساختم، هم نوشته شد هم نزد من خوانده شد؛ سپس همان نوشته را در سراسر همه سرزمین ها من فرستادم و مردم رونویسی کردند.

Consult previous versions and their differences
Consult sign list of Achaemenid (547-331 BC)
Consult word list of Achaemenid (547-331 BC)

  • Artifact type: Wall slab Artifact type comments:

    slab, relief

  • Material: Stone
  • Measurements (mm):
  • Weight:
  • Artifact Preservation:
  • Condition Description:
  • Join Information:
  • Seal no.:
  • Seal information:
  • Artifact comments:

    slab, relief


  • history: Parian, Saber Amiri, CDLB 2017/003,

    [sec109282] N.d.

  • Composite No.:
  • Museum No.: Behistun Elamite (in situ)
  • Accession No.:

  • Period: Achaemenid (547-331 BC)
  • Dates Referenced: Darius1.00.00.00
  • Alternative Years:
  • Date Comments:
  • Accounting Period: 0

Created Creator Type Authors Project Reviewer Status Action
2018-03-15 at 16:55:10 Englund, Robert K. Atf Englund, Robert K. CDLI approved View
2018-03-15 at 16:49:10 Englund, Robert K. Atf Englund, Robert K. CDLI approved View
2017-01-16 at 20:03:22 Englund, Robert K. Atf Englund, Robert K. CDLI approved View
2017-01-16 at 13:54:36 Englund, Robert K. Atf Englund, Robert K. CDLI approved View
2016-12-22 at 16:07:24 Englund, Robert K. Atf Englund, Robert K. CDLI approved View
2016-12-22 at 16:06:32 Englund, Robert K. Atf Englund, Robert K. CDLI approved View
2016-12-22 at 16:06:02 Englund, Robert K. Atf Englund, Robert K. CDLI approved View
2016-12-22 at 16:00:10 Englund, Robert K. Atf Englund, Robert K. CDLI approved View
2015-10-05 at 15:46:48 Englund, Robert K. Atf Dahl, Jacob L. CDLI approved View
2012-06-05 at 00:00:00 CDLI Artifact Parian, Saber Amiri CDLI approved View

Consult this artifact as presented on the website of collections and projects:

    There is no external resource for this artifact yet.

General Notes: -
CDLI Notes: -
Cite this Artifact
“CDLI RIAI 001c (Behistun Elamite) Artifact Entry.” 2012. Cuneiform Digital Library Initiative (CDLI). June 5, 2012. https://cdli.ucla.edu/P429858.
CDLI RIAI 001c (Behistun Elamite) artifact entry (No. P429858). (2012, June 5). Cuneiform Digital Library Initiative (CDLI). https://cdli.ucla.edu/P429858
CDLI RIAI 001c (Behistun Elamite) artifact entry (2012) Cuneiform Digital Library Initiative (CDLI). Available at: https://cdli.ucla.edu/P429858 (Accessed: April 19, 2024).
@misc{2012CDLI,
	note = {[Online; accessed 2024-04-19]},
	year = {2012},
	month = {jun 5},
	title = {CDLI {RIAI} 001c ({Behistun} {Elamite}) artifact entry},
	url = {https://cdli.ucla.edu/P429858},
	howpublished = {https://cdli.ucla.edu/P429858},
}

TY  - ELEC
DA  - 2012/6/5/
PY  - 2012
ID  - P429858
LB  - CDLI:P429858
M1  - 2024/4/19/
TI  - CDLI RIAI 001c (Behistun Elamite) artifact entry
UR  - https://cdli.ucla.edu/P429858
ER  - 
This website uses essential cookies that are necessary for it to work properly. These cookies are enabled by default.